ترازیابی امنیت و تاب‏آوری سایبری کشور بر اساس شاخص جهانی امنیت سایبری (تبیین تدبیر شماره 18 سند الگو)

گذار شتابان جوامع به سوی جامعه سایبری- فیزیکی، جامعه الحاقی یا جامعه هوشمند و نفوذ و گسترش روزافزون فضای سایبر در همه ارکان جامعه و همه عرصه‏های زندگی فردی و اجتماعی، نقش و اهمیت امنیت و تاب‏آوری سایبری سایبری را بسیار مهم، برجسته و حیاتی کرده است؛ از این‏رو تدبیر شماره 18 سند الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت به ارتقای دانش و توسعه بومی و تامین امنیت و تاب‏آوری زیرساخت، فناوری و خدمات فضای سایبر در تراز کشورهای پیشرو جهان تاکید کرده است. به منظور ظرفیت‌سازی، ارتقا و ارزیابی وضعیت امنیت سایبری کشورها در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی؛ شاخص جهانی امنیت سایبری توسط اتحادیه بین‌المللی مخابرات و با همکاری و مشارکت کشورهای عضو و سازمان‏ها و مراکز مطرح جهانی تهیه و توسعه داده شده است. شاخص جهانی امنیت سایبری دربرگیرنده پنج رکن قانونی، فنی، سازمانی، ظرفیت‌سازی و همکاری‏های مشترک و مشتمل بر 25 معیار و 157 سوال است. رکن قانونی، بر اساس وجود نهادها و چارچوب‌های قانونی مرتبط با امنیت و جرایم سایبری و رکن فنی بر اساس وجود نهادها و چارچوب‌های فنی که با امنیت سایبری سر و کار دارند اندازه‌گیری می‌شود، رکن سازمانی مرتبط با نهادها و راهبردهای هماهنگ‌ساز و سیاست‌گذاری برای توسعه امنیت سایبری در سطح ملی و رکن ظرفیت‌سازی بر تحقیقات و توسعه، برنامه‌های تحصیلاتی و آموزشی، متخصصان مجاز و نهادهای بخش عمومی که ظرفیت‏سازی را ترویج می‌کنند، تاکید دارد و بالاخره رکن همکاری بر اساس وجود مشارکت‌ها، چارچوب‌های همکاری و سازوکارها و شبکه‌های به اشتراک‏گذاری اطلاعات، اندازه‏گیری می‌شود. مقاله حاضر در ابتدا به توصیف و تبیین تدبیر 18 سند الگو و سپس به مرور پیشینه و سیر تکاملی این شاخص و معرفی جدیدترین ویرایش شاخص جهانی امنیت سایبری در سال 2020 میلادی و در ادامه به ترازیابی، بررسی و تحلیل جایگاه و رتبه کشورمان در آخرین ارزیابی سال 2018 میلادی پرداخته است. سرانجام مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف کشورمان بر اساس این ارزیابی بررسی و تجویزها و راهکارهایی برای نیل به اهداف و الزامات این تدبیر ارائه شده است. با توجه به اهمیت روزافزون این موضوع و رشد روزافزون تهدیدات سایبری در افق الگو؛ لازم است مجمع و قوای سه‏گانه کشور و همه بازیگران مرتبط، برای نیل به زیست‌بوم امنیت سایبری، سیاست‏ها، خط‌مشی‏ها، قوانین و طرح و برنامه منسجم امنیت سایبری ملی را تدوین و اقدامات و ابتکارات جدی برای نیل به اهداف و الزامات این تدبیر و تامین امنیت و تاب‌آوری زیرساخت، فناوری و خدمات فضای سایبر اتخاذ کنند.