تاثیر فقدان سرمایه اجتماعی بر سرمایه انسانی؛ مطالعه موردی ایران با رویکرد اقتصادی برای دستیابی به برخی از اهداف مندرج در سند الگو

در دهه‌های اخیر مفهوم سرمایه اجتماعی در ادبیات رشد اقتصادی مطرح شد. سرمایه اجتماعی دارای توانایی لازم برای جهت دادن رفتار افراد بر پایه ارزش‌ها و اعتماد اجتماعی است که روابط اجتماعی بر اساس اقدامات جمعی را تسهیل می‌کند. سرمایه اجتماعی عنصری مطلوب برای توسعه سرمایه انسانی به شمار می‌رود و هر چه میزان آن بالاتر باشد دستیابی جوامع به اهداف رشد و توسعه‌ با هزینه کمتری انجام می‌گیرد. سرمایه اجتماعی نشان‌ دهنده منابع اجتماعی و هنجارهای اجتماعی است که ارزش‌های مشترک ‌را ترویج می‌دهد. در کنار سرمایه اجتماعی، سرمایه انسانی از جمله شاخص‌های اثرگذار بر رشد کشورها می‌باشد. بدون سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی مطلوب، رشد اقتصادی یا بهزیستی انسانی میسر نمی‌شود. یکی از مسائل و مشکلات کشورهای در حال توسعه، فقدان سرمایه انسانی ضروری برای رشد اقتصادی است. در بندهای 43 و 46 مجموعه تدابیر سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در حوزه سرمایه انسانی طراحی و اجرای راه‌های پیشگیری از جرم و افزایش آگاهی و اخلاق اجتماعی و تقوای عمومی به ‌منظور افزایش سرمایه اجتماعی و تحکیم ساختار درونی نظام و ارتقاء جایگاه کشور به‌ موقعیت شایسته پیشرفت و عدالت در افق مورد نظر این سند در نظر گرفته شده است. در نتیجه، این مطالعه با استفاده از آمارهای دوره زمانی 2018-2004 میلادی برای تمامی استان‌های ایران و با استفاده از روش رگرسیونی داده‌های تابلویی به بررسی تاثیر فقدان سرمایه اجتماعی بر سرمایه انسانی می‌پردازد. نتایج به دست آمده دلالت بر این دارد که فقدان سرمایه اجتماعی دارای تاثیر منفی و معنی‌داری بر سرمایه انسانی است. بنابراین، با تقویت سرمایه اجتماعی موجود در جهت اجرای بندهای 43 و 46 می‌توان به افزایش سرمایه انسانی و در نتیجه رشد اقتصادی در جهت اجرایی شدن بند 7 مجموعه تدابیر سند الگو در جهت تقویت بنیه اقتصادی کشور کمک کرد.