الگوی حمل و نقل و دسترسی عادلانه مناسب در شهرهای اسلامی

سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، یک چهار چوب و الگوی پایه برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی ایرانی است. در بند هفت تدابیر این سند، یکی از تدابیر برای دستیابی به اهداف و آرمان‌های تمدن اسلامی، احیا و گسترش الگوها و نمادهای اسلامی ایرانی به ویژه در پوشش، معماری و شهرسازی است. از این رو برای دستیابی به تمدن اسلامی نیاز به ساخت شهر‌هایی داریم که متناسب با اصول شهر اسلامی از جمله: خدامحوری، کاربری‌های شهر اسلامی، نفی ارتفاع، عدالت، محیط‌زیست، فضای سبز، زیبایی، ایمنی و قاعده لاضرار اشاره باشند. به همین جهت، در یک شهر که از اصول اسلامی پیروی می‌کند لازم است تمامی اجزاء آن به طور عمومی و جزئی از جمله حمل ‌و نقل به طور خاص بر اصول شهر‌های اسلامی منطبق شود و از آن پیروی کند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌‌ای و مرور منابع مرتبط به دنبال پاسخ به دو پرسش چگونگی تاثیر مفاهیم و اصول برگرفته از اسلام در شهر اسلامی و چگونگی تاثیر ویژگی‌های شهر اسلامی بر نظام حمل‌ و نقل شهری با توجه به ادبیات موجود در حمل و نقل و شهرهای اسلامی است. در انتها این پژوهش نتیجه می‌گیرد که حمل ‌و نقل در یک شهر اسلامی باید متناسب با اصول شهر اسلامی باشد یعنی حمل‌ و نقل باید متناسب با ساختار شهر اسلامی (نفی ارتفاع و مسجدمحوری) باشد و از طرفی باید بتواند دسترسی مناسبی برای انواع کاربری‌های شهر اسلامی تهیه کند و در معابر به زیباسازی و فضای سبز توجه ویژه شود و همچنین مواردی مثل: عدالت، حفظ‌ محیط‌زیست و افزایش ایمنی استفاده از مخلوقات الهی باید در سیاست‌های حمل ‌و نقلی لحاظ شوند. در انتهای این مقاله، پیشنهادهایی برای اصلاح و تکمیل بندهای 4، 5، 7، 28 تدابیر ارائه شده و یک بند مستقل نیز در مورد دسترسی عادلانه و ایمن آحاد افراد جامعه به امکانات مورد نیاز زندگی اسلامی ایرانی پیشنهاد شده است.