حسن خلق از دیدگاه غزالی و ابعاد چندگانه معنای زندگی

یکی ازمسائلی که امروزه مورد بحث قرار میگیرد پرسش از معنای زندگی است.این پرسشی است که برای پاسخگویی به آن ابتدا نیاز به ایضاح ترکیب معنای زندگی داریم .عموما معنای زندگی به سه معنای ارزش، هدف و کارکرد زندگی برمیگردد. امام محمد غزالی از اعاظم متفکران عالم اسلام است که سعادت و دستیابی به آن را هم از حیث معرفتشناسی و هم از بعد اگزیستانسال مورد ملاحظه قرارداده است. حسن خلق یکی از مولفه های های مهم در قاموس فکری وی میباشد بطوری که آنرا قرینه حسن خلق قرار میدهد.از این رو ارائه پرسشِ معنای زندگی به اندیشه ی امام غزالی و دریافت پاسخ وی از منظر حسن خلق میتواند بحثی شایسته تحقیق و بررسی باشد. برخی از عالمان اخلاق، خُلق را «ملکه»ای نفسانی دانسته­اندکه عبارت است از ملکه­ای که نفس آدمی بر اساس آن بدون به کارگیری فکر و اندیشه، به انجام اعمال مربوطه می­پردازد. معنای اصطلاحی حسن خلق را می­توان در چند محور دسته­بندی کرد. «خُلق» از نظر غزالی، هیئت راسخ در نفس است که افعال به سادگی بدون فکر و اندیشه از آن صادر می­شود. اگر این هیئت نفسانی به صورتی باشد که افعال جمیل و محود، از نظر عقل و شرع از آن صادر گردد، خُلق حَسَن و نیکو خواهد بود و اگر افعال قبیح از آن صادر شود، خلق سییء گفته می­شود. بنابراین خُلق، هیئت نفسانی و صورت باطنی است .رابطه حسن خلق و معنای زندگی از نظر غزالی را میتوان با سه رویکرد ارزش، هدف و کارکرد مورد ملاحظه قرار داد. فراروی از خود حیوانی و پروراندن نیمه فرشتگی آدمی به معنای ارزش، رویت خداوند به معنای هدف و کارکردهایی همچون ایجاد مودت و دوستی، کسب سعادت دنیوی و اخروی و بهبود مناسبات و روابط اجتماعی به منزله رویکرد به معنای کارکرد میباشند.