پزشکی، تربیت تن و ضرورت آن در تفکر قدسی

بنیاد اندیشه قدسی، خواه در خاور و باختر، خواه در عهد باستان و دوران اخیر حول رابطة محوری انسان با جهان و خدا استوار است؛ رابطه‌ای که آغاز و پایانی روشن دارد. آغازی طلایی و پایانی طلایی با میانه‌ای نقره‌ای و حتی آهنین. وضعیت ما بلحاظ فکری نه وضعیت آغازین و پایانی، که وضعیت میانی است؛ وضعیتی که در آن اختیار امور به خود انسان‌ها واگذار شده است تا این آدمیانِ برزخی که از خانه نخستین دور افتاده و چوپانی الهی را از دست داده‌اند، خود به تمشیت امور خویش اهتمام ورزند؛ اهتمامی که از یکسو به مدد و لطف ماروائی نخستین مشحون از داده‌های نظری و عملی است و از سوی دیگر، بر خرد تجربه‌آموز بشری استوار است. از این لحظه یعنی لحظه حضور خرد آدمی در کنار تجربه‌های پیشین قدسی، تاریخ آدمی تاریخ گفتگوها و جدال‌های خرد الهی و خرد بشری است؛ بدین نحو که گاه لوگوس هراکلیتی بر صدر می‌نشیند و گاه خرد ارسطویی آن را کنار می‌زند و گاه خرد افلاطونی- صدرایی گفتگوی توامان آن دو را تمنا می‌کند. اما از میانة اینهمه دعوا بر سر عقل و دستگاه ادراکی آن (مغز یا وحی یا دل برای اشراق و شهود) پرسش این است که تن و مراقبت و تربیت آن چه جایگاهی دارد؟ در اینجا با دو رویکرد روبرو هستیم؛ رویکردی که آزادی نفس و خرد را در ترک تن می‌داند و تن را همچون مزاحمی زائد می‌نگرد و رویکردی که تن را بلحاظ نقشی که در ابراز خرد و بازگشودگی آن در جهان فیزیکی و بطورخاص در جامعه دارد، در امتداد کاربست خرد تعریف کرده و برای آن ارزشی بنیادین قائل است. در رویکرد اخیر، پزشکی بدان لحاظ که سلامت تن را در مجموعه کلی «طبیعت آدمی» و در ارتباط با جان و روان بررسی می‌کند، دانشی مرتبط با فلسفه محسوب می‌شود؛ دانشی که در هر صورت سلامت و زیبایی تن را در «هماهنگی با خرد» تعریف می‌کند. این نوشتار درصدد است ارزش بنیادین تربیت تن در همسویی با تربیت خرد و نفس را در سنت قدسی با تمرکز بر سنت فلسفه اسلامی معرفی و تبیین کند و نشان دهد چگونه در این سنت، پزشکی که کارویژه پدیداری و اولیة آن تداوم زندگی زمینی است، در کلیت فعالیتی مطابق با طبیعت و آشکارگی هستی دارد و لذا قطعه‌ای از پازل مشخص حرکت به سمت دوره طلایی پایانی محسوب می‌شود