معنایِ زندگی: مقوله ای احساسی- عاطفی یا معرفتی- شناختی؟

پرسش از معنایِ زندگی که در قالب هایِ زبانیِ «زندگی به چه معناست؟»، «به کجا می انجامد؟»، «برای چه زندگی می کنیم؟» و مانندِ آن بیان می شود، به دنبال پاسخ است. اما این پاسخ چه ماهیتی دارد؟آیا این پاسخ معرفتی- شناختی است، به این معنا که قالب و ساختِ آن یک یا چند گزاره ی خبری است و یا چنین نیست؛ بلکه مقوله ای احساسی- عاطفی است؟ نگارنده بر این باور است که نه خودِ پرسش و نه پاسخِ آن، هیچیک، معرفتی-شناختی نیستند، بلکه هم پرسش و هم پاسخِ آن مقوله ای احساسی- عاطفی محسوب می شوند. معتقدم که پرسش از معنا حاکی از نوعی درد و شکوه ی وجودی (اگزیستانسیال)، و پاسخِ به آن، درمانِ این درد (و نه مجموعه ای از گزاره هایِ خبری) است.می توان پرسش از معنا را «رفتاری زبان شناختی» نام نهاد. به این معنا که پرسش به ظاهر در قالب های زبانی پدیدار می شود؛ اما، در واقع ربط و نسبتی نه با زبان (و به تبع با ذهن) بلکه با احساساتِ عمیق و عواطف ژرفِ آدمی دارد. تحقیق حاضر نشان می دهد که انسان آنگاه که در ژرف ترین نیازِ وجودیش، یعنی نیاز به مهرورزی، ناکام بماند، بحران معنا در او آغاز می شود و در این مرحله است که پرسش از معنا شکل می گیرد. پرسش از معنا در عشقِ انسان به انسان و در ساختِ کامل و عمیقِ آن عشق انسان نسبت به خداوند (عشقِ عارفانه) پاسخ می یابد.پی نوشت: تعبیر «رفتارِ زبان شناختی»- linguistic behavior - را وامدار ویتگنشتاین در بحث «زبان خصوصی» او هستم.