بررسی نقش خداشناسی ملاصدرا بر معنای زندگی

در سنت فیلسوفان مسلمان؛ مسئله شناخت خداوند از مسائل محوری و زیربنایی فلسفه است؛ به‏طوری‏که بسیاری از مسائل فلسفی ذیل این موضوع بررسی می‏شود. لذا خداوند به عنوان مبدا و معاد هستی، هدف زندگی تلقی می‏شود. پرسش پایه‏ای این جستار عبارت از این است که نقش و تاثیر خداشناسی ملاصدرا در معنای زندگی چیست؟ برون داد پژوهش حاضر به این قرار است: ملاصدرا با استفاده از مبانی هستی‏شناختی همچون اصالت وجود، تشکیک وجود و وحدت وجود، در دو نظام وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود به تحلیل خداشناسی می‏پردازد. در نظام وحدت تشکیکی با استفاده از عله العلل بودن خداوند و نظام طولی عالم و سلسه ترتیب موجودات در دو قوس نزول و صعود، به تحلیل ارتباط با واسطه انسان با خداوند می‏پردازد. در این نظام هر فرد بر اساس جایگاه وجودی‏اش در قرب به حق‏تعالی از زندگی معنادار برخوردار می‏شود. در نظام وحدت شخصی وجود، زندگی زمانی معنادار است که ارتباطی بی‏واسطه و جدایی‏ناپذیر میان انسان و حق‏تعالی شکل ‏گیرد. در این نگرش انسان‏ها فاقد وجود استقلالی بوده، شانی از شئون حضرت حق‏‏اند و وجودشان عین‏الربط به وجود حق‏تعالی است. لذا به میزان ظهور و تجلی اسماء الهی و ادراک فقر و نیازمندی خود به حق‏تعالی از زندگی توام با معنا برخوردار خواهند شد