نقش جهاد با نفس در معنا بخشی به زندگی انسان از نظر ملاصدرا

انسان در طول زندگی خود فراز و فرودهایی را تجربه می­کند که گاه سرمست می­شود و گاه زندگی برایش بی معنا جلوه می­کند؛ هر دو این موارد برای روح انسان حالت تعادل محسوب نمی­شود و سدی در راه تعالی انسان است، پس انسان باید به درجه­ای از کمال نفس برسد که هیچ حادثه­ای نتواند او را مغرور یا مقهور نماید. به همین دلیل جهان­بینی الهی برخلاف جهان بینی مادی که همه چیز را در حد دنیا خلاصه می­کند، دنیا را محل عبور و آزمایش و ساخته شدن انسان، معرفی می­کند. ملاصدرا در اکثر آثار خود هدف آفرینش انسان را رسیدن به مقام خلیفه­اللهی؛ و تنها را رسیدن به این مقام را در تحمل سختی جهاد با نفس توسط اراده انسانی در زدودن صفات رذیله از آن با تکیه بر عمل به شریعت الهی و راهنمایی­های عقل عملی و نظری می­داند که موجب حکیمانه تلقی کردن حوادث زندگی و انگیزه بخشی در تحمل مشکلات یا مغرور نشدن در هنگام برخورداری می­شود.