جلوه های سمبولیسم در موش و گربه عبید زاکانی

خواجه نظام الدین عبید زاکانی قزوینی (700-771/772 ه.ق) از شاعران و نویسندگان متفکر و منتقد شعر کلاسیک است. این شاعر طناز در بیشتر تالیفات خود به انتقاد از اوضاع اجتماعی عصر خویش به زبان هزل و طیبت می پردازد. در این میان، منظومة «موش و گربه» شهرت بسیاری دارد که شاعر به دلیل خفقان سیاسی حاکم بر جامعه، با زبانی نمادین، در آن وقایع اجتماعی و سیاسی روزگار خود را برای مخاطبان به تصویر می کشد. اشخاص این داستان، حیوانات هستند که نوعی فابل محسوب می شود. مضمون آن، تقابل دوگانة موش و گربه است که در فرهنگ عموم تقابلی شناخته شده است. موش و گربه نمادهایی از افراد انسانی جامعه هستند که در این داستان بازتاب یافته اند. در این منظومه گربه نماد حاکم ظالم و موش ها نماد افراد ضعیف روزگار هستند. موش ها همواره مورد ستم و تعدّی گربه قرار می گیرند و کشمکش و درگیری بین آن ها به روند داستان کمک می کند. هدف این مقاله بررسی این فابل از منظر نماد و نمادگرایی و تعیین میزان تطبیق آن با اصول مکتب سمبولیسم است.