تحلیل ساختار روایتی داستان حُسن و دل بر پایه‌ نظریّه‌ گریماس

روایت شناسی به عنوان شاهکاری از ساختارگرایی، یکی از قابل درک‌ترین حوزه‌های نظریّه‌ ادبی مدرن محسوب می‌شود. در قرن بیستم میلادی، ساختارگرایان به پیروی از پراپ، برآن شدند که الگوی کلی در ساخت انواع روایت ارائه دهند. در همین زمینه آژ. گریماس مشهورترین نظریّه‌‌پرداز روایت، الگوی مطالعاتی پراپ را ساده‌تر کرد، که با ارائه الگوی کنشی و زنجیره‌‌های روایتی خود، بتوان آن را در هر روایتی با ساختار روایی خاص تجزیه و تحلیل کرد. الگوی کنشی او به گونه‌ایی طراحی شده که می‌توان آن را با روایت‌های دیگر نیز تطبیق داد. بر پایه همین نظریّه، در این پژوهش ساختار روایتی داستان «حُسن و دل» به عنوان نمونه‌ایی از منظومه‌های غنایی عاشقانه، بر مبنای نظریّه‌ گریماس مورد مطالعه قرار گرفته و ساختار طرح اصلی روایت با تغییر وضعیّت بر اساس تقابل‌های دوگانه و زنجیره‌‌های روایی و همچنین الگوی کنشی روایت تحلیل و بررسی شده است. پس از تجزیه و تحلیل متن، این نتیجه حاصل شد که الگوی کنشی گریماس در تحلیل روایت منظومه غنایی حُسن و دل موثر و قابل تطبیق است و طرح‌های داستان از ساختار و انسجام روایی خاصّی برخوردار و از دو منظر (تقابل‌های دوگانه و قاعده‌ نحوی) قابل بررسی است و از لحاظ کنشی، شامل دو الگوی کنشی مجزّا با کنشگران متمایزی می‌باشد که در روایت‌های دیگر کمتر دیده می‌شود.