تجلّی معنا در صورت: نقد فرمالیستیِ شعرِ رهاوی

فرمالیست ها اثر ادبی را فرم محض می دانند و در نقد های شان بر فرم و خودِ متن تکیه می کنند نه عوامل برون متنی مانند تاریخ و زندگی‌نامه، زیرا از نظر آن ها شکل، ترجمان و تجلی معنا است، از این رو برای رسیدن به معنا به تحلیل دقیق متن و روابط کلمات با یکدیگر و تحلیل های زبانی و آوایی می پردازند. آن ها تقابل و دوگانگی دیرین صورت و محتوی را قبول ندارند و آن را امری بی معنی می دانند و معتقدند محتوا همان چیزی است که از طریق صورت پدید می آید و این دو از هم جدایی ناپذیرند. شعر کوتاه «رهاوی» سرودة شفیعی کدکنی است و روابط متقابل اجزا با یکدیگر و کارکرد هماهنگ آن ها و دلالت موسیقایی کلمات، آن را از یک «نظام» و «وحدت انداموار» برخوردار ساخته است. مضمون این شعر، «رهایی» و آرزوی پرواز است. این مضمون در شکل تجلی یافته است و فرم شعر بر معنای آن دلالت دارد. نگارنده در این نوشته در پیِ اثبات این نکته از منظر نقد فرمالیستی است.