نگاهی به چاپ تازه عتبه الکتبه

یکی از منشیان پرآوازة ایران در دورة سلجوقی، منتجب الدین علی بن احمد بدیع الجوینی، منشی سلطان سنجر است که منشات خود را گردآوری کرده و نام عتبة الکتبه را بر آن نهاده است. عتبة الکتبه به نثر فنی نوشته شده و از جهات: زبانی، ادبی و تاریخی حائز اهمیت است. این اثر را برای نخستین بار محمّد قزوینی و عباس اقبال آشتیانی در سال 1329 تصحیح و منتشر کردند. در سال 1396 مریم صادقی، براساس همان تصحیح قزوینی و اقبال، اقدام به تصحیح قیاسی و شرح این اثر کرد. مساله پژوهش حاضر این است که تصحیح تازة این کتاب، تا چه اندازه اغلاط احتمالی چاپ قبلی را بر طرف کرده و شرح کتاب در چه مواردی نادرست می‌نماید. نتیجه تحقیق که به روش کتابخانه ای و سندپژوهی انجام گرفته، نشان می‌دهد که تصحیح قزوینی و اقبال در موارد بسیاری مرجّح و تصحیحات قیاسی چاپ اخیر نادرست است. همچنین در شرح کتاب که عمدتاً شامل معنی واژه‌ها و ترجمه ابیات عربی است، لغزش‌های متعددی دیده می‌شود. هدف از نگارش این مقاله، آن است که با نشان دادن لغزش‌های چاپ اخیر، چاپ‌های بعدی کتاب منّقح‌تر صورت گیرد.