مفهوم انصاف در متون عرفانی

از دیدگاه عرفا، انصاف در روابط اجتماعی معنا پیدا می کند و بر اصل «هر آنچه برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند» مبتنی است. انصاف یکی از شروط لازم در تصوف به شمار می‌رود و صاحب انصاف مرتبه‌ای در معرفت دارد. انصاف را در متون عرفانی می‌توان از ابعاد فردی، دینی و اجتماعی تحلیل کرد. در ابعاد فردی، تزکیة نفس و اخلاق فردی؛ در ابعاد دینی، رابطة بنده و خالق؛ و در ابعاد اجتماعی، رفتار و رابطة انسان با انسان مطرح است. بعد اجتماعی انصاف، شامل انصاف در صحبت، انصاف در کسب، انصاف صوفیان در حق خانواده و فرزندان، انصاف در صرف غذا، انصاف اهل حکومت در حق رعایا و از اصول جوانمردی و علامت شیخی و مریدی است. عارفان در تقسیم‌بندی انصاف جایگاهی برای انصاف به نفس خود قائل نشدند و انصاف در حق دیگران را می‌طلبند. این پژوهش به بررسی و تحلیل جایگاه انصاف به عنوان یک فضیلت اخلاقی در آموزه‌های عارفان در متون عرفانی پرداخته است.