بررسی تصاویر کلاسیسم در اشعارهوشنگ ابتهاج

نقد ادبی معاصر توجه به تحلیل ساختاری اشعار شاعران است که بر اساس آن نتایجی کاربردی در حوزة ادبیات فارسی حاصل می شود. این تحلیل ها با توجه به عناصری چون زبان، موسیقی، صور خیال، عاطفه و اندیشه شعری است که بخشی از ساختار شعر را پدید می‌آورند. هدف تحقیق حاضر تحلیل ساختاری بلاغت تصویرکلاسیک در اشعار هوشنگ ابتهاج است. از آنجایی که ابتهاج در هر دو زمینة سبک سنتی و سبک نو هنرآفرینی کرده است و دارای تصویرسازی‌های کلاسیک، سمبولیک و رمانتیک است، بررسی بلاغت تصویر شعری ابتهاج هم ضروری است. بر همین اساس این پژوهش بر مبنای تحلیل محتوا و به روش کتابخانه ای به بررسی تصاویر کلاسیک ابتهاج پرداخته است؛ و نتایج اولیّه حاکی از آن است که ابتهاج در اشعارش از اصول پنج گانۀ کلاسیسیسم که بر مبنای تناسب، تقلید، وضوح، حقیقت نمایی و تقلید بنا شده پیروی کرده است؛ و به همین دلیل از همۀ شگردهای بیانی که بیشتر تقلید از گذشتگان است بهره برده است که تشبیه و استعاره بیش از همه کاربرد داشته‌اند. ابتهاج در شعر خود بیش‌تر از اَعلامی بهره گرفته است که در زادگاه و محیط زندگی اش یافت می‌شده است. ابتهاج در حوزة تشبیه بیشتر از تشبیه فشرده یا بلیغ اضافی و تصاویر حسی به حسی بهره گرفته است که این نوع تصاویر او از تنوع برخوردارند. موضوع «مشبه » اغلب خود شاعر، معشوق و گاه مفاهیمی تجریدی و انتزاعی همچون مرگ و زندگی است؛ ولی موضوع« مشبه به» غالباً مربوط به عناصر طبیعت و اشیا است. استعاره ‌های او بیشتر از نوع مصرّحه است.