بازتاب جایگاه اجتماعی و اخلاقی گروه‌های انسانی در شاهنامه ی فردوسی

شاهنامه ی فردوسی شاهکاری ملّی است که گروه‌های انسانی و طبقات مختلف مردم ایران را هم از گذشته های دور تا عصر غزنویان به تصویر کشیده است. در این تحقیق بر آنیم که نقاط قوّت و ضعف گروه‌های انسانی از پادشاهان و بخردان تا عامّه ی مردم را در این منظومه بررسی کرده، و رویکردهای انتقادی فردوسی به انسانها را در سه بخش نشان دهیم: در بخش اوّل آسیب‌شناسی و قوّت‌شناسی گروه‌های انسانی از قبیل پادشاهان، جنگاوران، ستاره‌شماران و... را از حیث موقعیّت شغلی بررسی کرده‌ایم، در بخش دوّم گروه‌هایی چون پارسایان، موبدان، درویشان و... از جنبه ی اعتقادی تبیین شده، و در بخش سوّم نیز نقاط ضعف و قوّت خویشاوندان و نوع تعامل آنان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نتیجه اینکه، سخن‌سرای توس نه صرفاً در نقش شاعری توصیف‌گر و داستانسرا، بلکه اغلب در جایگاه منتقدی تیزبین، گروه‌های انسانی و کنش‌های آنان را رصد کرده و آنان را گاه به داشتن خرد، دین، قهرمانی، جنگاوری، دلسوزی و... تحسین می‌نماید، زمانی نیز به خاطر آزمندی، افراط، بی‌خردی، دروغ، خیانت، بی مهری، جادو، خرافه‌گرایی و ... نکوهش می‌کند. این است که کسب دین و دانش و ترک آز را به عنوان اصلی‌ترین راه رستگاری انسانها پیشنهاد می کند.