واکاوی عوامل موثر بر زیست پذیری اقتصادی در فضاهای ناکارآمد پیراشهری (مورد: کوی فاطمیه شهر زنجان)

حاشیه‌نشینی پدیده‌ای است که نه‌تنها در ایران بلکه در کل جهان به‌عنوان معضلی مطرح می‌گردد که دولت‌ها تاکنون نتوانسته‌اند از آن رهایی یابند و برای حل آن چاره‌ای بیندیشند. برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیت زندگی در مناطق حاشیه‌ای و پیراشهری، نیازمند شناسایى عوامل موثر بر زیست‌پذیری در جوامع مختلف است. با عنایت به اینکه مولفه زیست‌پذیری، در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، قابل‌بررسی است، بعد اقتصادی مهم‌ترین بعد تاثیرگذار بر کیفیت زندگی شهری و ارتقای آن محسوب می‌شود. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی - تحلیلی به بررسی وضعیت شاخص‌های اقتصادی موثر بر زیست‌پذیری مناطق پیراشهری زنجان می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق ارتقای کیفیت زندگی و افزایش زیست‌پذیری این نوع بافت‌هاست. در این راستا، شاخص‌های موثر در بعد اقتصادی زیست‌پذیری پس از استخراج از ادبیات پژوهش‌های مرتبط و مصاحبه با خبرگان، با استفاده از تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد. بررسی وضعیت زیست‌پذیری اقتصادی با استفاده از نرم‌افزار میک مک انجام می‌پذیرد. نتایج پژوهش، نشان می‌دهد شاخص‌های «درآمد مناسب و کافی»، «داشتن شغل مناسب»، «وضعیت امنیت شغلی»، «فرصت‌های شغلی مناسب» و «میزان پس‌انداز» بیش‌ترین سهم را در زیست‌پذیری اقتصادی کوی فاطمیه دارند. ازاین‌رو ارتقای این شاخص‌ها به دلیل داشتن قدرت نفوذ و وابستگی بالا که در اثر تغییر یافتن، کل سیستم را متاثر خواهند کرد؛ برای توسعه و افزایش زیست‌پذیری این منطقه پیشنهاد می‌گردد.

analyzing factors affecting economic viability in inefficient peri-urban spaces(case study: fatemiyeh neighborhood, zanjan city)

marginalization is a phenomenon not only in iran but also in the whole world as a problem that the governments have not been able to get rid of and find a solution for it. planning to improve the quality of life in marginal and periurban areas requires the identification of factors affecting livability in different communities. given that the component of livability can be checked in three economic, social and environmental dimensions, the economic dimension is considered the most important dimension affecting the quality of urban life and its improvement. therefore, the current research examines the status of economic indicators affecting the livability of periurban areas of zanjan with a descriptiveanalytical approach. the main goal of this research is to improve the quality of life and increase the viability of these types of areas. in this regard, the effective indicators in the economic dimension of livability are analyzed using the structuralinterpretive modeling technique after extracting from the relevant research literature and interviewing experts. the assessment of economic viability is done using mic mac software. the results of the research show that the indicators of &adequate and sufficient income&, &having a suitable job&, &job security situation&, &suitable job opportunities& and &amount of savings& contribute the most to the economic viability of fatemiyeh neighborhood. therefore, the promotion of these indicators due to their influence and high dependence, which will affect the entire system due to changes; it is suggested to develop and increase the livability of this area.