شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای تعیین‌کننده کیفیت محیطی در فضاهای گمشده پیراشهری مورد: محله بیسیم زنجان

امروزه، یکی از معضلاتی که شهرهای معاصر با آن مواجه‌اند، وجود فضاهای گمشده و رها مانده در مناطق شهری است که اغلب موجب ناپایداری در ابعاد مختلف شده و محلات شهری را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است. با عنایت به‌ضرورت احیای این نوع فضاها و تبدیل آن‌ها به فضایی متناسب با نیازهای امروز جامعه، تحقیق حاضر باهدف ارتقای کیفیت محیطی در محلات، در پی یافتن معیارهای کیفی موثر در احیای فضاهای گمشده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و جامعه آماری آن را ساکنین بالای 20 سال محله «بیسیم» زنجان تشکیل می‌دهد. در ابتدای تحقیق ضمن شناسایی عوامل موثر در کیفیت محیطی محله، پنج عامل «کالبدی»، «اجتماعی»، «عملکردی»، «ادراکی» و «مدیریتی» به‌عنوان عوامل اصلی تحقیق انتخاب و پس از ارزیابی وضعیت این عوامل در محله بیسیم و سنجش میزان رضایت ساکنین از کیفیت محیطی محله، درنهایت مولفه‌های تاثیرگذار در ارتقای کیفی فضاهای گمشده از دید ساکنین اولویت‌بندی شده است. استخراج عوامل اصلی این تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل عاملی و رگرسیون خطی و ارزیابی‌های عوامل از طریق آزمون‌ t تک نمونه‌ای انجام پذیرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد با عنایت به نارضایتی ساکنین از کیفیت محله و تعدد فضاهای گمشده در این محله مولفه‌های «سازمان فضایی و نفوذپذیری» و «کنترل و نظارت»، «مدیریت و نگهداری» و همچنین «تامین آسایش بصری و محیطی» ازجمله مولفه‌هایی است که در رده‌های نخست ترجیحات ساکنین به‌منظور ارتقای کیفیت محله بیسیم قرار دارد. در میان عوامل اجتماعی و عملکردی نیز به ترتیب مولفه‌های «تعاملات اجتماعی»، «سازگاری و تجانس» و «قابلیت دسترسی» نسبت به سایر مولفه‌ها در اولویت قرارگرفته‌است.

Identifying and Prioritizing the Criteria for the Environmental Quality in The Lost Space of the Suburbs: Bisim Neighborhood in Zanjan

Today, one of the problems faced by contemporary cities is the existence of lost and abandoned spaces in urban areas, which has often caused instability in various dimensions and has faced urban neighborhoods with serious challenges. Considering the necessity of reviving this type of spaces and turning them into a space appropriate to the needs of today’s society, the present study aims to improve the environmental quality in neighborhoods, to find effective quality criteria in reviving lost spaces. The research method is descriptiveanalytical and its statistical population consists of residents over 20 years of age in the Bisim neighborhood of Zanjan. After identifying the factors affecting the environmental quality of the neighborhood five physical, social, functional, perceptual and managerial factors were selected as the main factors of the research. In the next stage, the status of these factors in the Bisim neighborhood was assessed and the residents’ satisfaction with the environmental quality of the neighborhood was measured. Finally, the effective components in improving the quality of lost spaces were prioritized from the residents’ point of view. Factor analysis and linear regression tests were used to extract the main factors of this research and onesample ttest was used to perform its evaluations. Findings show that considering the residents’ dissatisfaction with the quality of the neighborhood and the number of lost spaces in this neighborhood Components of &space organization and permeability& and &control and supervision&, &management and maintenance& as well as &providing visual and environmental comfort& it is one of the components that are in the first ranks of residents’ preferences in order to improve the quality of the Bisim neighborhood. Among social and functional factors, the components of &social interactions&, &compatibility and homogeneity& and &accessibility& have been prioritized over other components, respectively.