تحلیل محتوای کتاب‌های تاریخ ادبیات در پرتو الگوی مفهومی آموزش مطالعۀ موردی: کتاب تاریخ ادبیات ایران(4)

از میان موضوعات برنامة‌ درسی رشتة زبان و ادبیات فارسی‌، تاریخ ادبیات یکی از اصلی‌ترین دروس این رشته به شمار می‌رود، بنابراین لازم است که محتوای کتاب‌های درسی تاریخ ادبیات توسط متخصصان این حوزه بر اساس الگویی جامع مورد تحلیل قرار گرفته تا مشکلات فراگیران در مسیر یادگیری این درس، رفع گردد. «الگوی مفهومی آموزش»که بر چهار کلان‌شایستگی اصلی شناختی، هیجانی‌اجتماعی، حسی‌ادراکی و ارزشی تاکید دارد در پی آن است که مهارت‌های شناختی، مهارت‌های هیجانی، مهارت‌های حسی و ارزشی آن‌ها را در طی فرآیند آموزش تقویت کند. پژوهش حاضر کوشیده است تا به منظور ارتقای کیفیت محتوای کتاب‌های تاریخ ادبیات، جلد چهارم کتاب تاریخ ادبیات ایران تالیف زرقانی را به عنوان نمونه در پرتو الگوی مفهومی آموزش مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور، سیاهۀ محقق‌ساختۀ «تحلیل محتوای کتاب‌های درسی بر اساس الگوی مفهومی آموزش» تنظیم و پس از اعتبارسنجی، مورد استفاده قرار گرفت و مولفه‌های الگوی مفهومی آموزش بر اساس آن سنجیده شد. نتایج پژوهش نشان داد تفاوت معنادارای میان مولفه‌های الگوی مفهومی آموزش در کتاب تاریخ ادبیات ایران(4)‌ وجود دارد. به‌طوری‌که مولفه‌های شناختی دارای بیشترین میزان و مولفه‌های هیجانی دارای کمترین میزان می‌باشند. این امر نشان می‌دهد که کتاب حاضر توجه چندانی به اهمیت حواس، هیجانات و ارزش‌ها نداشته است. از همین رو لازم است در تدوین کتاب‌ تاریخ ادبیات(4) افزون بر توجه به مولفه‌های شناختی به مهارت‌های هیجانی، حسی و ارزشی نیز توجه شود تا درگیری حسی-هیجانی مخاطب با مطالب درسی افزایش یافته و به تبع آن میزان علاقه و انگیزۀ وی به یادگیری نیز بیشتر شود.