بررسی بن‌مایۀ اسطوره‌ای درخت در چهار منظومۀ عاشقانۀ ویس و رامین، خسرو و شیرین، گل و نوروز و مهر و ماه

اساطیر الگوهایی روایی دانسته شده‌اند که متناسب با شرایط جامعه در ادوار مختلف حضور می‌یابند؛ بنابراین می‌توان رد بن‌مایه‌های اساطیری را علاوه‌بر متون مذهبی و حماسی در منظومه‌های عاشقانه نیز پیگیری کرد. درخت، همچون دیگر پدیده‌های طبیعی، در ذهن باورمندان به اساطیر به دلیل ارتباطش با نیروهای برتر از چنان اهمیتی برخوردار است که با گذشت زمان در روایاتی غیر از اسطوره‌ها نیز حضور پررنگی یافته است. در این مقاله نحوۀ جابه‌جایی این بن‌مایۀ اسطوره‌ای، با نظر به طبقه‌بندی میرچا الیاده و به روش توصیفی تحلیلی، در چهار منظومۀ عاشقانۀ ویس و رامین، خسرو و شیرین، گل و نوروز و مهر و ماه بررسی شده و این نتیجه به دست آمده است که درخت اسطوره‌ای در راستای تداوم زندگی و تاکید بر حیات و باروری پایان‌ناپذیر و در ارتباط با الهۀ برکت‌بخش در این چهار منظومه، متناسب با محتوا و ساختار آنها ایفای نقش می‌کند و این‌گونه مفاهیمی چون سلامتی، آفرینندگی و تجدید حیات را از اسطوره به متون غنایی انتقال می‌دهد.

The Study of Mythological Motif of the tree in the Four Poems Romantics , Vis and Rāmin, Khosrow and Shirin, Gol and Nowruz, Mehr and Mah

Myths are the known narrative patterns which are presenting in the various eras, proportional to the society’s conditions. Therefore, besides the religious and epic texts, also it is possible to find the traces of the mythological motifs in the romantic poems. The tree, is like any other natural phenomenon, in the minds of those who believe in myths, because of its connection with the superior forces, is very important and over time it is also present in narrations other than myths. In this article, how displacement of this mythological motif, according to Mircea Eliade classification in four poems romantic, Vis and Rāmin, Khosrow and Shirin, Gol and Nowruz, Mehr and Mah, was investigated and it was concluded that mythical tree is for the continuation of life and emphasis on endless fertility and in connection with the blessing goddess, in these four poems, fits their content and structure and conveys concepts such as health and creative and continuity of life from myth to lyrical texts.