تاثیر شاعران بر آراء و عملکرد پادشاهان عصر سلجوقی

نقش و جایگاه شاعران در تاریخ، فرهنگ و ادب بر هیچ کس پوشیده نیست؛ شاعران در قرون اولیۀ رواج شعر و ادب فارسی به اقتضای شرایط روزگار، برخی از پادشاهان و امراء زمان خود را مدح کرده اند که ممکن است این امر در گذر زمان انتقادهایی را بر آنان وارد کرده باشد؛ البته گاه در این انتقادها جنبه ی انصاف رعایت نشده و به طور کلی شاعران را افرادی مداح و طماع دانسته‌اند که صرفاً برای نانی و نامی پادشاهان را ستایش کرده و تابع محض اراده و اوامر حاکمان زمان خود بود‌ه اند. در این مقاله موضوع از زاویه ای دیگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نگارندگان در این پژوهش، با تمرکز بر دوره ی سلجوقیان که یکی از ادوار مهم شعر و ادب فارسی است، سعی کرده اند با بررسی منابع موجود تاثیر شاعران را بر امرا و پادشاهان با ذکر نمونه های برجسته نشان دهند. روش این پژوهش تحلیلی - توصیفی است و نتایج حاصل از آن نشان می دهد که تعامل شاعران با دربار تعاملی دو سویه بوده است و شاعران توانسته اند در بسیاری از موارد با کلام نافذ خویش بر سیاست های دربار و نظرات پادشاهان تاثیر بگذارند و نظر آنان را تعییر دهند؛ این تغییرات گاه جنبه ی فردی داشته و سود آن به شخص شاعر رسیده است و گاه جنبه ی عمومی داشته، به طوری که خشم پادشاه را فرونشانده و یا مانع ظلم او نسبت به مردم شده است.