نگرشی تحلیلی به هنر تصویرپردازی در اشعار ناصح الدین ارّجانی

تصویر یکی از رایج‌ترین اصطلاحات نقد ادبی است که منتقدان بلاغت از دیر باز آن را مطرح نموده و در نقد جدید نیز به گونه‌ای گسترده‌تر بدان پرداخته شده است. در حقیقت، تصویر همان تبلور معانی و اندیشه‌های بلند یک هنرمند ادبی است که در چارچوبی منسجم و نظامند، طراحی گشته و نمود عینی از تجربه‌ی شعری وی را به نمایش می‌گذارد. با توجه به اینکه هر اندیشه‌ی ادبی و چگونگی باز پرداخت آن، از ضمیر ناخوداگاه هر فردی به گونه‌ای متفاوت بروز پیدا می‌کند، به همین میزان نظریه‌ها و رویکردهای نقدی گوناگونی در ارتباط با تحلیل تصاویر ادبی و کارکردهای حاصل از آن‌ها وجود دارد. این تصویر، دارای مولفه‌ها و اجزاء سازنده‌ای چون رنگ، زبان، اندیشه، عاطفه و خیال است، که در پیوند با یکدیگر، کلیتی از یک متن ادبی را بازتاب می‌دهند. قاضی ناصح الدین ارجانی، یکی از چهره های نامدار ادبی است که هم از نظر دانش فقهی و هم ادبی، جایگاه ویژه ای در دورة سلجوقیان و حکومت عباسی کسب نموده بود. وی از جمله پیشگامان مسلّم بلاغت است و اشعار بلاغی وی از شواهد امثال شایع کتب معروف بلاغی همانند «مختصرالمعانی» و «مطول» تفتازانی است. در این پژوهش صور بیانی و تصویرپردازی همانند مفارقه، تشبیه، مجاز، استعاره در دیوان ناصح الدین ارجانی به شکل هنرمندانه ای حضور یافته، و در مقاله حاضر با هدف شناخت بیشتر نسبت به تکنیک های بلاغی در تصویرپردازی، و معرّفی شاعر ایرانی ناصح الدین ارّجانی و تثبیت جایگاه وی به عنوان یکی از بلاغیونی که اشعارشان محل استناد کتب بلاغی بوده، پرداخته شد. نگارندگان در مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی به پردازش داده ها می پردازند.