اجتماع و سبک زندگی از نگاه امیرخسرو دهلوی

نوع غنایی شعر از کهن ترین اشکال است که در آن شاعر به بیان عواطف و احساسات شخصی خود از زندگی و جهان می پردازد و بر این است تا درونیات خویش را منعکس کند. واقعیت های اجتماع و مردم هم به صورت بازتا ب های عینی اما پراکنده و جزئی به صورت کمابیش در آثار ادبی یافت می شوند و باید گفت که شاعران در آثار غنایی خود سبک زندگی، جامعه و مردم را نیز مد نظر قرار داده اند. اجتماعیات بررسی و مطالعة اوضاع اجتماعی و فرهنگی و نیز جامعه شناسانه به واسطة متون ادبی در اعصار مختلف است. به بیانی دیگر، ترسیم اجتماعیات و سبک زندگی در اشعار یک شاعر به جهت تحلیل و بررسی دغدغه های اجتماعی آن عصر است و در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده اجتماعیات در منظومه های غنایی امیرخسرو دهلوی (شیرین و خسرو، مجنون و لیلی و هشت بهشت) مورد بررسی و توجه قرار گرفته است. بیان اجتماعیات و سبک زندگی در این منظومه ها تصویری واضح از واقعیت های جامعه و بینش های حاکم بر ذهن شاعر و مردم را نشان می دهد و دهلوی در این آثار سبک زندگی، باورهای اجتماعی، آیین های اجتماعی، آداب اجتماعی و الزامات اجتماعی از جمله آداب خواستگاری و سوگواری، مهمان نوازی، ظلم ستیزی، خردورزی، دانش ورزی، عدل و داد، آرمان شهر، زنان و خانواده و ... را بیان کرده و به خردورزی بیشتر از سایر مسائل توجه نموده است. اهمیت دادن به عقل و خرد در نزد شاعر عاملی مهم در جهت رستگاری آدمی و رسیدن به سمت جایگاهی والا نشان داده شده است. دهلوی ضمن توجه به عشق و مسائل مربوط به آن، وجود افرادی همانند مجنون، لیلی، شیرین، خسرو و بهرام را با اجتماع پیوند داده و در جهت بیان افکار و اندیشه های خود ارتباط میان ادبیات و جامعه را به خوبی حفظ کرده است.