تاملی درداستان های جلال آل احمد ویوسف ادریس از منظر نشانه شناسی اجتماعی

نشانه شناسی مطالعۀ نشانه ها و فرآیندهای تاویلی، یافتن مناسبتی میان دال و مدلول و به عبارتی دیگر؛ مطالعۀ نظام مند همۀ عواملی است که در تولید و تفسیر نشانه ها یا در فرآیند دلالت شرکت دارند. نشانه شناسی به منزلۀ وجۀ بین رشته ای برای تکامل خود از رشته های گوناگونی از جمله: زبان شناسی، علوم اجتماعی، روان شناسی، نقد ادبی و.... بهره گرفته است و برای بررسی پدیده ها در زمینه های مختلف کاربرد دارد. رویکردهای نشانه شناختی در عصر حاضر جایگاه مهمی به دست آورده اند. یکی از شاخه های نشانه شناسی، نشانه-شناسی اجتماعی است که به معنای متن در بافت اجتماعی و فرهنگی می پردازد. نشانه-شناسی اجتماعی زیر شاخه ای از تحلیل های نشانه شناختی است و بر مباحثی مانند: فرهنگ، هویت، آداب و رسوم، معاشرت و رمزگان های اجتماعی تمرکز دارد. در این پژوهش به شیوۀ کتابخانه ای و با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، بازتاب واقعیت ها و مسائل اجتماعی به صورت تطبیقی در داستان های جلال آل احمد و یوسف ادریس با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. در آثار آل احمد و ادریس دریچه‌ای تازه از زندگی و واقعیت های اجتماعی به روی خوانندگان گشوده می‌شود. جلال آل احمد و یوسف ادریس در داستان هایشان با درون مایۀ اجتماعی- انتقادی به بیان مسائل اجتماعی روزگارشان می‌پردازند. این داستان ها از ظرفیت خوبی برای بررسی های نشانه شناختی، بویژه مطالعۀ نشانه های اجتماعی برخوردار هستند؛ زیرا هر دو نویسنده با انتخاب موضوعات، شخصیت ها، صحنه‌ها و ... بسیاری از مسائل اجتماعی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به تصویر می کشند.