تجارب ملی و جهانی در پایش اسناد و برنامه‌های توسعه

پایش، سنجش درجه انطباق فعالیت‌ها با استانداردها در حین اجرا است و بدون آن روند توسعه کُند می‌گردد، از طریق آن کمی‌ها و کاستی‌ها شناسایی و نسبت به جهت‌گیری‌های اجرایی اقدامات صحیح صورت می‌گیرد. پایش میزان دستیابی به هدف و یا دور شدن از اهداف توسعه و در نتیجه اصلاح و بهبود مسیر را فراهم می‌سازد. یافته‌ها نشان می‌دهند: پایش می‌تواند شرایط و زمینه‌های لازم را برای شفافیت و اطلاع از میزان تحقُّق اهداف و مقاصد فراهم نماید، کشور ما نیز در تحقق اهداف سند چشم‌انداز بیست ساله با طرح الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که سند بالادستی از اهداف پایش است، به دنبال پیشرفت و تبدیل شدن به کشور اول منطقه در حوزه‌های مختلف از طریق بومی‌سازی با هدف رسیدن به کمال معرفتی می‌باشد، اما با سرعت توسعه و فناوری ضرورت پایش مسلم است. مقاله‌ی حاضر به صورت توصیفی، تحلیلی به روش کتابخانه‌ای ضمن تعریف، حدود و ثغور آن با رصدها و هدف‌گذاری در برنامه‌های توسعه‌ی کشورها به چگونگی پایش، با هدف بهره‌مندی مجریان و دست‌اندرکاران پرداخته است. نتیجه حاصله اینکه: رسیدن به چشم‌انداز‌ها و تصاویری که در سند پیشرفت کشورمان طرح شده سازوکارهای خاص خود را دارد. اما پایش در همه حوزه‌ها کاربرد دارد، به ‌ویژه در شبکه‌های همگانی، صنعتی، جغرافیایی و غیره. برای نمونه در برخی از کشورها برای شبکه‌های آب‌های زیرزمینی یک شبکه پایش بنیاد نموده‌اند، همچنین برخی از واحدهای صنعتی حساس از جمله نیروگاه‌ها، بخشی به نام «سامانه پایش کنترل اطلاعات» دارند، که بسیار تاثیرگذار می‌باشد.