اجرای کدامین «الگو»: تحلیلی بر امکان‌پذیری اجرای الگوی «فعلی» اسلامی ایرانی پیشرفت

تجارب ملت‌ها و کشورهای پیشرو و توسعه ‌یافته نشان می‌دهد پیشرفت و تعالی، مستلزم فرایند طراحی شده و نظام یافته است. در دوره پیشرفت، فراوانی فرصت‌ها و منابع مادی- معنوی در اختیار ملت‌ها و دولت‌ها به قدری نیست که بتوانند با فراغ بال و مطابق میل و خواست خود پیشروی کنند و به طور همه جانبه پیشرفته شوند. یک مبنا، ایده، افق و تدبیر قابل توصیه و قابل تجویز به همه ملت‌های خواهان ترقی در مسیر دلخواه این است که از منابع و سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین خود به صورت کارا و اثربخش بهره‌برداری کنند. چنین تجویز جهان‌شمولی برای ملت ایران، به مفهوم به فعلیت رساندن همه داشته‌های مادی و معنوی سرزمینی، ایران، و دینی، اسلام است. این راهکار و توصیه، مستلزم طراحی و اجرای الگوی پیشرفت روشن و گام به گام در رقابت با الگوهای توسعه بدیل و رقیب در سطح جهان است. در این مقاله، با رویکرد انتقادی- ارشادی و به روش ترکیبی مرور غیرنظام‌مند اسناد قانونی نظیر سند چشم‌انداز ایران 1404، اسناد شش برنامه پنج‌ساله توسعه مصوب مجلس شورای اسلامی و اسناد مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی شامل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند نقشه جامع علمی کشور و سند مهندسی فرهنگی و بارش فکری، زمینه‌های بهبود الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بررسی و ارائه شده است. بر اساس این تحقیق، الگوی پیشرفت به مثابه یک نقشه راه عملیاتی، باید دارای دقت، شفافیت و قابلیت فهم عمومی و نخبگانی و امکان‌پذیری اجرا و پایش زمان‌مند و معیارمند باشد. در حالی که الگوی موجود در حد یک «ایده» فاخر و ارزشمند برای پیشرفت و آمال و آرزوهای جمعی از نخبگان دغدغه‌مند همسو ارزیابی شده و حرکت در چارچوب این الگو و اجرا و فعلیت عناصر و تدابیر آن، «دور از ذهن» و یا «بسیار آرمانی» می‌نمایاند.