اندیشه‌های بنیادین الگوی ایرانی اسلامی توسعه و پیشرفت یا تمدن اسلامی

تعریف توسعه و تمدن مترادف یکدیگر هستند. هر تمدن نیز مبتنی بر یک یا چند اندیشه اصلی و بنیادین است که همه توسعه یا آن تمدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و شکوفایی و ظرفیت هر تمدن به ظرفیت و شکوفایی آن اندیشه‌ها وابسته است. سوال یا مسئله این مقاله این است که یک تمدن یا توسعه تحت تاثیر چه عوامل اساسی و بنیادین شکل می‌گیرد؟ یکی از دیدگاه‌ها بیان می‌کند که توسعه یا تمدن علی‌رغم نیاز به الزامات، عوامل، قانون‌مندی‌ها و شرایط مختلف، مبتنی بر یک یا چند اندیشه و بصیرت اصلی و بنیادین شکل می‌گیرد که این اندیشه‌ها تمام ابعاد آن جامعه را به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر قرار داده، متحول و شکوفا می‌کنند. حال سوال این است که تمدن‌های اسلامی و صنعتی غرب مبتنی بر کدام اندیشه‌های اساسی بوده و هستند و جمهوری اسلامی ایران که به دنبال ایجاد نوعی توسعه انسان‌محور یا تمدن اسلامی ایرانی است چگونه می‌تواند از مبانی و دستاوردهای دو تمدن صنعتی و تمدن اسلامی در برنامه‌ریزی خود استفاده کند. حال با توجه به زمان پیدایش تمدن اسلامی و اسناد مختلف از جمله تاریخ تمدن ویل دورانت باید اذعان داشت که تمدن اسلامی زیربنای تمدن صنعتی است یا حداقل تمدن صنعتی از مبانی آن متاثر شده است و شباهت‌هایی از نظر مبانی در این دو تمدن مشاهده می‌شود که در این مقاله سعی می‌شود به آنها پرداخته شده و پیشنهاد‌هایی برای الگوی ایرانی اسلامی توسعه و ایجاد تمدن جدید اسلامی داده شود.