الزامات شکوفایی کشاورزی ایران

کشاورزی ایران بنا بر شواهد موجود بین 7 هزار تا 9 هزار سال پیش شکل گرفته است. در طی تاریخ تغییر و تحولات داشته، اما با همه فراز و فرودهایش خصلت‌های اساسی خود را پاس داشته و همچنان با همه مشکلات و موانعی که دارد، به راه خود ادامه می‌دهد. وضعیت فعلی کشاورزی حکایت از دیرپایی این بخش از اقتصاد ملی دارد. مستقل، متکی به خود و پویا همواره رو به پیشرفت و توسعه است. سه خصلت اساسی آن در بستر تاریخ عبرت بوده از مالکیت کوچک زمین و تولید خرد، کشت و کار خانوادگی و انفرادی و رابطه سهم بری. دو ویژگی مالکیت و تولید خرد و تولید خانوادگی و انفرادی هنوز وجود دارد و پایدار است. اما با این وجود کشاورزی فعلی ایران دارای موانع، مشکلات و مسائلی است که شکوفایی آن را با همه توانی که دارد با سختی همراه کرده است. مسائل و مشکلاتی مانند فقدان تناسب در ترکیب عوامل تولید، به‌ ویژه اندازه زمین با ساختار خانوادگی نظام تولید. مسئله‏ای از نظر فیزیکی زمین مانند پراکندگی قطعات زیر کشت. موانعی از نوع نگاه کارگزاران، نگاه از بیرون به درون به جای نگاه از درون به بیرون. نبود یا نقص در برخی نهادهای مهم تاثیرگذار مانند تشکل‌های صنفی تولیدکنندگان، اطاق کشاورزی مستقل، پراکندگی در مدیریت کلان عوامل تولید به ‌ویژه آب و زمین. در این نوشتار سعی بر این است که ویژگی‌های اساسی، مسائل، مشکلات و موانع فراروی کشاورزی ایران طرح و راه‏حل‏هایی در رفع آنها ارائه گردد.