سازوکارهای دستیابی و تحقق سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با محوریت قطب‌های گردشگری مذهبی

علی‌رغم اهمیت روزافزون گردشگری و پتانسیل‌های آن در جمهوری اسلامی ایران، این صنعت هنوز جایگاه مسلم خود را در میان رقبای منطقه‌ای نیافته و به دلیل مواجهه با موانع و مشکلات زیرساختی و ساختاری- اداری، اقدامات توسعه‌ای آن تاکنون با جدیت دنبال نشده است. اگرچه ایران به دلیل تنوع و تعدد جاذبه‌های مذهبی، می‌تواند به عنوان یکی قطب‌های گردشگری هویت‌ساز در نظر گرفته شود، اما این امر کافی نبوده و تا زمانی که زیرساخت‌های مساعد و مطلوب برای میزبانی گردشگر فراهم نباشد، جاذبه‌ها، هر چه قدر هم منحصر به ‌فرد، توانایی عرض اندام ندارند. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد مروری مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی اسناد بالادستی و با برگزاری مصاحبه‌ها و نشست‌هایی با ذی‌نفعان و متخصصان امر ضمن تبیین اهمیت صنعت گردشگری، به ویژه گردشگری مذهبی در سطح ملی و بین‌المللی و همچنین جایگاه آن در اسناد بالادستی و قوانین توسعه‌ای نظام، وضعیت این صنعت را در چارچوب آمار و اقتصاد کلان بررسی نموده و با پیش‌بینی ظرفیت‌ها و فرصت‌های پیش روی گردشگری در کشور و همچنین وضعیت زیرساخت‌ها و تاسیسات روبنایی فعال در این صنعت، به تشریح پیشینه ساختاری گردشگری، سازمان‌‌ها و نهادی ذی‌ربط، بازارها و افق آینده این صنعت پرداخته است. سپس با توصیف الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و جایگاه صنعت گردشگری در تحقق مولفه‌های این الگو، ضمن توصیف ماهیت عناصر مختلف سیستم در سطوح مختلف به تشریح نقش آنها از منظر این ابعاد در حوزه گردشگری مذهبی پرداخته و جایگاه بالقوه ذی‌نفعان و ذی‌نقشان مختلف در هر دو طرف عرضه و تقاضای گردشگری مذهبی را به تفکیک عناصر این دو بخش مورد طرح و بحث قرار می‌دهد. پژوهش حاضر با روشن نمودن نقش بالقوه‌ای بازیگران در سطوح مختلف سعی در بر طرف نمودن این موانع و فراهم نمودن بسترهای توسعه گردشگری مذهبی در جمهوری اسلامی ایران نموده و می‌تواند مرجع مناسبی در جهت هدایت و پیشبرد فعالیت‌های اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی در عرصه گردشگری باشد.