سرایت کالایی سازی و بازار به عرصه حیات اجتماعی؛ مروری سیستماتیک بر مقالات منتشر شده در ایران

گسترس سرمایه داری و سرایت منطق اقتصادی به عرصه های غیراقتصادی زندگی اجتماعی و پیامدهای عدیده ای که در سطوح سه گانه خرد، میانه و کلان جامعه به همراه دارد، اهمیت توجه به کالایی سازی را برجسته می کند. از این رو در تحقیق حاضر به شیوه سیستماتیک، به مرور 104 مقاله داخلی پیرامون کالایی سازی پراخته شد تا نشان دهیم کالایی سازی به کدام عرصه های زندگی اجتماعی سرایت کرده است. براساس یافته ها، موضوعات تحت سرایت کالایی سازی در 5 دسته فرهنگی، زمین و مسکن، اجتماعی، سلامتی و محیط زیست قرار می گیرند. همچنین روند انتشار مقاله ها نشان داد که از میانه دهه 1390 به بعد، نرخ شیوع و همه گیری کالایی سازی در حوزه علم، دانش و آموزش عالی، مسکن، زمین و فضا و سلامت افزایش یافته است. جهت ارائه درک جامع تر از این حوزه، به کتابسنجی ادبیات خارج کشور پرداختیم که یافته های همزمانی کلمات کلیدی در 5 خوشه قرار گرفتند که غالبا حول محور موضوعات کالایی سازی (مانند زمین، مسکن، سلامت، محیط زیست)، کنشگران دخیل در کالایی سازی (نئولیبرالیسم و سرمایه داری، سیاستگذاری ها و مداخله های دولتی) و پیامدهای کالایی سازی (رفاه، عدالت، توسعه نامتوازن) بوده است. با توجه به هدف گذاری کالایی سازی بر آموزش، مسکن و بهداشت، به عنوان نیازهای اساسی افراد که می تواند مانعی جدی بر نیل به ابعاد چهارگانه سلامت ، تحقق عدالت اجتماعی، رفاه عمومی و توسعه کشور باشد، ضروری است که با اتخاذ سیاست‌ها و رویکردهای مناسب، از تداوم و تعمیق این فرآیند جلوگیری شود.

the spread of commodification and market logic into the sphere of social life: a systematic review of published articles in iran

the expansion of capitalism and the ideology of neoliberalism have led to the spread of economic values and market logic into non economic spheres of social life, bringing about numerous consequences at the micro, meso, and macro levels of societies. iran has not been exempt from this phenomenon, and in recent years, the commodification of social life has increasingly permeated the country. therefore, this study systematically reviewed 104 domestic articles on commodification through a three stage process to clarify the domains of commodification in iranian literature.the findings revealed that the topics affected by commodification fall into five categories: culture, land and housing, social issues, health, and the environment. additionally, the trend of published articles indicated that since the mid 2010s, the spread of commodification has intensified in the fields of science, knowledge, higher education, housing, land and space, and health.to provide a more comprehensive understanding of this field, a bibliometric analysis of international literature was conducted. the results of keyword co occurrence analysis were grouped into five clusters, mainly revolving around commodification themes (such as land, housing, health, and the environment), actors involved in commodification (neoliberalism and capitalism, policymaking, and governmental interventions), and the consequences of commodification (well being, justice, and uneven development).given that commodification targets essential needs such as education, housing, and healthcare—which can pose significant obstacles to achieving the four dimensions of health, social justice, public welfare, and national development—it is crucial to adopt appropriate policies and approaches, including supporting disadvantaged groups, to prevent the continuation and deepening of this issue.