تحلیل روایی نخبگان علمی و سیاسی از بحران دریاچه ارومیه

حفاظت از منابع آب، به دلیل اینکه از جنس کنترل و اصلاح فرایندها در چرخه هیدرولوژیکی است، ذاتاً فرایندی اجتماعی و سیاسی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روایت نخبگان علمی و سیاسی درگیر در مسئله بحران دریاچه ارومیه در تلاش است، با عبور از زوایای آشکار مسئله، به ابعاد کلانی که به حکمرانی و اقتصاد سیاسی آب پیوند خورده، بپردازد. بدین منظور با تعداد 23 نفر از نخبگان علمی و سیاسی مطلع از حوضه دریاچه ارومیه مصاحبه عمیق صورت گرفته سپس با استفاده از تحلیل تماتیک، به استخراج، طبقه‌بندی و مقوله‌سازی داده‌ها پرداختیم. از مجموع 26 کد اولیه استخراج شده، 7 مقوله مهندسی‌سازی امر اجتماعی، رویکرد سیاستگذاری جزیره‌ای، کوچک‌سازی دایره مسئولیت ها، قوانین ناقص و ناقض، آب، ابزار مشروعیت، راندمان‌طلبی تخریبی و اقتصاد رانتی و توسعه‌نمایی به عنوان عوامل ایجاد و تداوم بحران آب در حوضه دریاچه ارومیه شناسایی شدند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد سه عامل فروکاست‌گرایی نظری -عملی، لابیرنت بوروکراتیک و توسعه سرطانی را می‌توان به عنوان ویژگی‌های اصلی نظام تصمیم‌سازی -عملیاتی که بحران دریاچه ارومیه را ایجاد، تداوم و تشدید ساخته شناسایی کرد. برآیند پژوهش حاضر نشان می‌دهد احیاء دریاچه ارومیه نیازمند بازنگری اساسی در نظام‌ حقوقی مدیریتیِ آب می‌باشد.

Narrative analysis of the Iranian scientific and political elites on the water crisis of Urmia Lake

Protecting water resources is inherently a social and political process because it is part of the control and modification processes in the hydrological cycle. This paper aims to study the narrative of Iranian scientific and political elites involved in the Urmia Lake crisis to go beyond the obvious aspects of this crisis and seek for bigger issues linked to the water governance and its political economy. For this purpose, 23 available persons were selected for deep interview. Then, by using thematic analysis, we extracted, classified and categorized the data. Out of 26 primary categories we have found 7 categories which is creating and Continues water crisis in Urmia Lake basin including: Engineering the social matter, Island Policymaking Approach, Minimizing the Scope of Responsibilities, Incomplete and contradictory Laws, Water as a Tool of Legitimacy, Destructive Efficiency and Renti economy. The results show that three factors of theoricpractical reductionism, bureaucratic labyrinth and cancerous development can be identified as the main features of the decisionmaking system that created, continued and intensified the Urmia Lake crisis. The present study indicates that the revival of Urmia Lake requires a major overhaul in the management and legal system of water resources.