تحلیل فضایی تاثیر قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها بر مصرف انرژی خانوار

مطابق با آمار رسمی کشور، دهک‌های بالاتر جامعه در مقایسه با دهک‌های پایین‌تر سهم بیش‌تری از مصرف و یارانه انرژی را به خود اختصاص داده‌اند. در این راستا یکی از اهداف اساسی دولت نهم از اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توزیع عادلانه‌تر مصرف انرژی در بخش خانگی بوده است. پژوهش حاضر با تاکید بر جدایی‌گزینی جغرافیایی طبقات اجتماعی در جوامع شهری، به تحلیل فضایی تاثیر این قانون بر مصرف برق خانوار در مناطق شهر اصفهان پس از گذشت سه سال از اجرای ان پرداخته است. در این رابطه ابتدا با بکارگیری روش تاپسیس به رتبه‌بندی مناطق شهری اصفهان از منظر وضعیت اقتصادیاجتماعی بخش خانوار با استفاده از 32 شاخص در قالب 3 معیار اصلی (اقتصادیاجتماعی، زیربناییمسکونی و فرهنگیآموزشی) پرداخته شده و سپس با روش خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی، مناطق شهر اصفهان در 5 سطح خوشه‌بندی شده‌اند. سپس جهت تبیین تفاوت‌های میان خوشهها از نظر میزان کاهش مصرف برق پس از اجرای قانون ازآزمون‌های استنباطی استفاده شد. داده‌های موردنیاز علاوه بر استفاده از روش میدانی، از طریق مدارک سازمانی با مراجعه به شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان گردآوری شده‌اند. نمونه منتخب در روش نگرش‌سنجی شامل 103 خانوار و در روش کارایی‌سنجی شامل 365 خانوار ساکن در شهر اصفهان بوده است. نتایج پژوهش مبنی بر عدم وجود تفاوت معنادار میان خوشه‌های پنج‌گانه شهر اصفهان از نظر میزان کاهش مصرف برق خانوار پس از اجرای قانون، موید آن است که قانون هدفمندسازی در فاز اول اجرایی خود در دستیابی به یکی از مهم‌ترین اهداف خود چندان موفق عمل نکرده است.

Spatial Analysis of the Impact of Targeted Subsides Law on Household Energy Consumption(Case Study: Electricity Consumption - Isfahan City)

Based on the official statistics of Iran, the higher deciles of the community have assigned a greater share of energy consumption and subsidy to themselves in comparison to lower deciles. Accordingly, one of the main goals of the 9th government to execute targeted subsides law has been establishing the required infrastructures for more equitable distribution of energy consumption in the household sector. With an emphasis on geographical segregation of social classes in urban communities, the current research has spatially analyzed the impact of targeted subsides law on household electricity consumption in 14 districts of Isfahan city after passing about 3 years of executing this law (the end of the first phase). To this purpose, first, using TOPSIS method for multicriteria decision making (MCDM) and entropy weight, Isfahan urban districts were ranked in terms of SocialEconomical Status of the household sector through 32 measures in the form of 3 main criteria (Socioeconomical, infrastructural residential and culturaleducational), and then using hierarchical clustering method, Isfahan metropolitan districts were clustered at five levels. After that, inferential statistical tests were used in order to explain differences amongst clusters in terms of the reduction of household electricity consumption after the execution of targeted subsides law. In addition to field study method, the required data were gathered using organizational documents and evidence by referring to Isfahan Electricity Distribution Company. The selected sample in attitude survey method consisted of 103 households and in efficiency survey method consisted of 365 households living in Isfahan city districts which have been selected through random clustering method. Results obtained from this research showed no significant differences between 5 clusters of Isfahan metropolitan in terms of the reduction of household electricity consumption after law execution. This shows that targeted subsides law has not successfully acted to attain one of its most important goals in the first executive phase.