بررسی دیدگاه طراحان فرش ایران در ارتباط ‌با آیندۀ شغلی خود در مواجهه با نرم‌افزارهای مبتنی‌بر هوش‌ مصنوعی

مقدمه: هوش مصنوعی امروزه ضمن نقش‌آفرینی در تمامی ابعاد زندگی اجتماعی، اقتصادی و تولیدی جوامع بشری از شاخص‌ترین جلوه‌های رشد فناوری و آینده‌نگری جهان هستی معرفی می‌گردد. به‌نظر می‌رسد طراحی فرش ایرانی نیز در برابر این قدرت نوظهور، دچار تغییراتی عمیق خواهد شد. هرچند همواره مباحث شاخص هنری خلاقیت هنرمندان در تقابل با فناوری دیده می‌شود، اما مسالۀ اصلی این پژوهش چگونگی مواجهه طراحان فرش با نرم‌افزارهای مختلف حوزه هوش مصنوعی با قابلیت اصلاح و طراحی نقشه است. هدف اصلی این پژوهش بررسی دیدگاه طراحان فرش ایران پیرامون آینده شغلی خود در مواجهه با نرم افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی است. اینکه آیندۀ شغلی شاغلین این عرصه با وجود نرم‌افزارهای حوزۀ طراحی مبتنی‌بر هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟ سوالی است که در این پژوهش به آن پاسخ داده می‌شود.روش پژوهش: مقالۀ پیش‌رو مقاله‌ای کمی- کیفی است و به‌صورت توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی پایه‌ریزی شده است. با بهره‌گیری از ابزار رفتارنگاری، مشاهده، پرسش و پاسخ به تحلیل امکانات 4 پلتفرم هوش مصنوعی موجود و در دسترس با قابلیت طراحی فرش پرداخته شده است سپس پرسش‌نامه‌ای برای 132 نفر از نخبگان طراحی فرش ایرانی فعال در این عرصه به‌صورت الکترونیک ارسال گردیده که تنها 50 نفر حاضر به مشارکت در پژوهش شده‌اند.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در زمان انجام این پژوهش، تنها یک نرم‌افزار هوش مصنوعی از قابلیت اصلاح نقشۀ فرش برخوردار است که به‌عنوان یک دستیار هوش مصنوعی خلاق مطرح نیست. باقی نرم‌افزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی در دسترس به‌عنوان یک دستیار خلاق و نوآور، هنوز یادگیری ماشینی برروی آن‌ها صورت نگرفته و اکنون نمی‌توانند در زمینۀ طراحی فرش، به‌شیوۀ صحیح، موثر واقع شوند. همچنین بررسی نخبگان این حوزه نیز نشان‌دهندۀ آن است که یا تاکنون از نرم‌افزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی استفاده نکرده‌اند یا اگر استفاده کرده باشند، تنها برای تغییر ابعاد و اصلاح نقشه‌های فرش بوده است و با نرم‌افزاری که خود بتواند طراحی نقشۀ فرش را از صفر تا صد انجام دهد مواجهه نشده‌اند. 57% از طراحان نیز به هوش مصنوعی تنها به‌عنوان یک ابزار در دسترس می‌نگرند و نه جایگزینی برای شغل خود.نتیجه‌گیری: نرم‌افزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی در طراحی فرش را در حال حاضر، می‌توان به‌عنوان ابزاری برای سهولت کار دانست؛ در نتیجه چه در آیندۀ نزدیک هوش مصنوعی بتواند جای طراحان را در این حوزه بگیرد یا نه، در حال حاضر می‌توان با طراحی پلتفرم‌هایی مبتنی‌بر هوش مصنوعی به‌عنوان یک دستیار برای طراحی فرش، شاهد سرعت در انجام طراحی، رنگ، نقطه و در نهایت تغییر ابعاد نقشۀ فرش، که بسیار زمان‌بر و پیچیده‌ از نظر کاربران است، بهره برد.

exploring the perspectives of iranian carpet designers on their career future in the face of ai-based software

introduction: artificial intelligence (ai) has become a significant force in reshaping various aspects of social, economic, and industrial life, making it a hallmark of technological advancement and future-oriented thinking. it appears that the domain of iranian carpet design is also on the brink of transformation under the influence of this emerging power. while scholars have long debated the tension between artistic creativity and technological innovation, this study explicitly focuses on how carpet designers adapt to the advent of ai-based software capable of modifying and designing carpet patterns. the primary aim is to explore how iranian carpet designers perceive their career prospects in the face of ai-driven design software. the central question is: how will the future of professionals in this field unfold, given the presence of ai-based design tools?research method: this research employs a mixed-methods approach, combining quantitative and qualitative analysis through descriptive-analytical methods backed by library research and field studies. the researchers used behavioral analysis tools, observation, and surveys to evaluate the capabilities of four ai platforms currently available for carpet design. subsequently, an electronic questionnaire was distributed to 132 prominent iranian carpet designers, of whom only 50 participated.findings: the results reveal that, at the time of the study, only one ai software could modify existing carpet patterns, yet it lacked the sophistication to serve as a genuinely creative assistant. despite being positioned as innovative design tools, the other available ai-based software solutions had not undergone sufficient machine learning training to be effective in the intricate field of carpet design. additionally, the examination of experts in this field reveals that they have either not utilized ai-based software or, if they have, it has only been for resizing and modifying existing patterns. none have encountered a software solution capable of creating carpet designs from start to finish. furthermore, 57% of the designers view ai as merely a tool to assist their work rather than a potential replacement for their profession.conclusion: ai-based software in carpet design can currently be seen as a tool that facilitates the design process. whether or not ai will eventually replace designers in this field, there is an immediate opportunity to develop ai platforms that can function as design assistants. such platforms can expedite tasks like design, color selection, pattern adjustment, and resizing—tasks that designers find particularly time-consuming and complex.