پیوند و گسست شاهنامه‌نگاری در مکاتب شیراز آل‌اینجو و آل‌مظفر

بیان مسئله: در میان شاهکارهای ادب پارسی، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی از جایگاه ویژه‌ای در حوزه هنرهای تصویری برخوردار است؛ چرا که این اثر حماسی و ملی در طول اعصار بارها به‌دست نگارگران توانمند و چیره‌دست این مرز و بوم مصور گردیده و هر‌ کدام از این آثار، به‌مثابه یکی از مهمترین اسناد شناخت ویژگی‌های هنری آن دوره به‌حساب می‌آید. در میان مکاتب نگارگری ایران، آثار به‌جا مانده از مکاتب شیراز قرن هشتم هجری در دوران حکومت‌های آل‌اینجو و آل‌مظفر، هم به‌دلیل نقطه آغازین مصورسازی شاهنامه و هم به‌دلیل تنوع آثار موجود، حائز اهمیت بسیار هستند. بر این اساس، مساله پژوهش حاضر بر این پرسش استوار است: در شاهنامه‌های مصور دو مکتب آل‌اینجو و آل‌مظفر، علی‌رغم وجود نسخ مصور گوناگون و مقارن بودن زمان و مکانی مشترک در خلق آثار، چه تشابه و تفاوت بارزی در شیوه تصویرسازی آثار دو مکتب مشهود است؟هدف: مطالعه تطبیقی ساختار بصری مجالس مشترک در شاهنامه‌های مصور دو دوره آل‌اینجو و آل‌مظفر، از اهداف اصلی این پژوهش است.روش پژوهش: پژوهش حاضر، که ماهیتی تطبیقی دارد به شیوه توصیفی-تحلیلی ارائه شده و اطلاعات آن به‌صورت کتابخانه‌ای است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که شباهت‌های آشکاری در صفحه‌آرایی، ترکیب‌بندی و جزئیات تصاویر این دو شاهنامه‌دیده می‌شود؛ لیکن ارتقای سطح کیفی نگارگری همچون افزایش جزئیات، ظرافت و دقت در طراحی و تنوع در حرکات در دوره آل‌مظفر بیشتر به‌چشم می‌خورد.

connection and discontinuity of shahnameh writing in shiraz al-inju and al-muzaffar schools

problem definition: among the masterpieces of persian literature, shahnameh of hakim abulqasem ferdowsi has a special place in visual arts because this epic and national work has been illustrated various times by the capable and master painters of this region. each of these works is one of the most important documents to know the artistic characteristics of that period. among the painting schools of iran, the remaining works from the schools of shiraz in the 8th century a.h. during the reigns of al-inju and al-muzaffar are very important because of the starting point of illustrating shahnameh and the variety of existing works. based on this, the present research addresses the following question: in the illustrated shahnamehs of the two schools of al-inju and al-muzaffar, despite the existence of various illustrated versions and the symmetry of the common time and place in creating the works, what similarities and significant differences are clear in the way of illustrating the works of the two schools?objective: the present research aims to identify the connection and discontinuity between images by comparative study and comparison of the visual and structural structures of the joint assemblies in the illustrated shahnamehs of the two periods of al-inju and al-muzaffar.research method: in the current research, descriptive-analytical method with comparative approach was used and the information of this research was collected as library-documents.results: the findings of the current research show that obvious similarities can be seen in the layout, composition and details of the images of these shahnamehs; however, the improvement of the quality level of painting such as the increase of details, elegance and accuracy in design and diversity in movements is more visible in al-muzaffar period.