بررسی اسلوب خط و تمهیدات بصری کتیبه گریوار بقعه دوازده امام یزد

بیان مسئله: بقعه دوازده امام یزد یکی از کهن‌ترین بناهای کتیبه‌دار ایران به‌شمار می‌رود.کتیبه گریوار این بنا از نوع کوفی تزیینی است که برخلاف کوفی ساده از قوانین مشخصی تبعیت نمی‌کند و در آن ابداعات و تصرفات زیادی صورت می‌پذیرد. کتیبه مذکور با وجود غنای بصری بالا تاکنون از تحلیل‌های فرمی محروم مانده است در حالی ‌که تغییرات زیاد اما ساختارمند حروف، پذیرش فرم‌های پیچیده و عناصر الحاقی، آن را شایسته تحلیل‌های بیشتری می‌نماید. پژوهش حاضر به‌دنبال یافتن پاسخ این سوال است که کتیبه گریوار بقعه دوازده امام یزد واجد چه ویژگی‌های ساختاری، بصری و فرمی است و طراح چه قواعدی را در طراحی آن وضع نموده است؟هدف: شناخت ویژگی‌های بصری و ساختاری همچون اسلوب نگارش، تناسبات و اصول به‌کار رفته در ترکیب‌بندی کتیبه گریوار هدف این پژوهش است.روش پژوهش: پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام ‌یافته و داده‌ها از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی گردآوری‌ گردیده‌اند.یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد فاصله گرفتن از خوانایی کلمات، اغراق در شکل حروف و تناسبات اولیه، جهت دستیابی به زیبایی و القای مفاهیمی فراتر از معنای تحت‌الفظی است. با این ‌حال اعمال تغییرات فرمی نه ‌تنها به معنای از دست دادن نظم و قواعد خط نیست بلکه طراح اصول و خط و مشی مشخصی را متناسب با تغییرات پی‌ریزی کرده تا جایی که حفظ هویت مستقل انواع حروف، یکی از ملاک‌های اصلی طراحی بوده است.

examining the script style and visual arrangements of the grivar inscription in the davazdah imam mausoleum of yazd

problem definition: the davazdah imam mausoleum of yazd is one of the oldest buildings with inscriptions in iran. the grivar inscription of this building is ornamental kufic, which, unlike the simple kufic, does not follow specific rules, and many innovations and modifications are made in it. despite the high visual richness, the mentioned inscription has been deprived of formal analysis, while any but structured changes of the letters, the acceptance of complex forms, and additional elements make it worthy of further analysis. the current research seeks to find the answer to the following question: what are the structural, visual, and formal characteristics of the davazdah imam mausoleum of yazd, and what rules did the designer establish in its design?objective: this research aimed at identifying the structural and visual features of the grivar inscription, such as writing style, proportions, and principles used in its composition.research method: the present research was carried out using a descriptive-analytical method, and the data was collected through library studies and field surveys.results: the results showed that distancing from the legibility of words, exaggerating the shape of letters and basic proportions, is a method to achieve beauty and induce concepts beyond the literal meaning. however, the application of formal changes does not only mean losing the order and rules of script, but the designer has established certain principles and policies under the changes, to where maintaining the independent identity of the letters has been one of the primary design criteria.