تحلیل و بررسی سکه‌های ایلخانی موجود در موزۀ ملی «باغ‌ فین» کاشان

مقدمه: سکه‌ها، از منابع مهم شناخت تاریخ گذشتۀ بشر و از اسناد مهم تاریخی هستند. که با مطالعۀ آن‌ها از ‌لحاظ فنی (جنس، آلیاژ) و محتوایی (نقوش و مضامین سکه) بسیاری از ابعاد مختلف تحولات سیاسی، اجتماعی، هنری و مذهبی دولت‌ها بازیابی می‌شود. در ‌پژوهش حاضر که با هدف شناخت مسکوکات دوره ایلخانی به تحریر درآمده، تلاش شده، تا با توصیف و تحلیل نقوش و نوشتار سکه‌های موزه «باغ فین» به ارتباط آ‌ن‌ها با مذهب و سیاست این دوره پرداخته شود و به پرسش چیستی مضمون سکه‌های ایلخانی موزه «باغ فین» و نمودهای بصری رایج آن‌ها پاسخ داده می‌شود.  روش پژوهش: پژوهش حاضر به‌‌لحاظ هدف بنیادی است که با جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های کتابخانه‌ای و میدانی (موزۀ ‌ملی باغ‌ فین کاشان) به شیوه تحلیلی- ‌تاریخی به تحریر درآمده است.یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که در میان سکه‌های ایلخانی موجود در موزۀ ملی باغ‌ فین کاشان، سکه‌ها به سه حاکم ایلخانی ازجمله «غازان محمود» (694 - 703 ه.ق)، «اولجایتو» (703716 ه.ق) و «ابوسعید» (716736 ه.ق) تعلق دارد که بیشترین آن‌ها متعلق ‌به ابوسعید و سه قطعه مسکوکات متعلق ‌به شاهزادگان دورۀ فترت (محمدخان و انوشیروان) است. به‌طور کلی، نوشتار مرتبط ‌با مذهب شیعی (اسامی ائمۀ اطهار (ع)) و تسنن (اسامی خلفای راشدین)، قاب‌های تزیینی هندسی متشکل از دایره، نقوش گیاهی و اجرام آسمانی و نقوش با کاربری تمغا، ازجمله نمودهای بصری به‌کار رفته در سکه‌های ایلخانی موزۀ ملی باغ‌ فین کاشان هستند.نتیجه‌گیری: نوشتار سکه‌­های ایلخانی موزۀ ملی باغ­فین مرتبط ‌با مذهب شیعه (اسامی ائمۀ اطهار (ع) و تسنن (اسامی خلفای راشدین) است. قاب‌های تزیینی هندسی متشکل از دایره، نقوش گیاهی، اجرام آسمانی و نقوش با کاربری تمغا، ازجمله نمودهای بصری به‌کار رفته در این سکه‌هاست که به مانند دیگر دوره‌های تاریخی ایران مذهب و سیاست  عصر خود را بازنمایی کرده‌اند.

analyzing and examining the ilkhani coins in the national museum of fin garden in kashan

introduction: coins are one of the essential sources of identifying the history of humanity and important historical documents by studying them from the technical (material, alloy) and content (patterns and themes of coins) perspectives, many aspects of the political, social, artistic, and religious developments of the governments are recovered. in the present study, which was conducted to identify the coins of the ilkhani period, an attempt was made to describe and analyze the designs and writings of the coins of the &fin garden& museum and their relationship with the religion and politics of this period. the following question is addressed: &what is the theme of the ilkhani coins of the &fin garden& museum and their common visual manifestations&?research method: the current research is fundamental and data collection was conducted with a library and field method (national museum of fin garden in kashan) using an analytical-historical approach.findings: the findings show that among the ilkhani coins in the national museum of fin garden in kashan, the coins belong to three ilkhani rulers, including &ghazan mahmud& (694-703 a.h.), &oljaitu& (716-703 a.h.), and &abu sa’id& (716-736 a.h.), most of which belong to abu sa’id and three pieces of coins belong to the princes of the fatrat period (mohammed khan and anoushirvan). in general, writings related to the shiite religion (names of the imams (pbuh)) and sunnite (names of the rashidin caliphs), geometric decorative frames comprising circles, plant motifs, and celestial objects, and motifs using tamga are among the visual representations used in the ilkhani coins in the national museum of fin garden in kashan.conclusion: the writings on the ilkhani coins in the national museum of fin garden are related to the shiite religion (the names of the imams (pbuh)) and sunnite (names of the rashidin caliphs). decorative geometric frames comprising circles, plant motifs, celestial objects, and motifs using tamga are among the visual representations used in these coins, which, like other historical periods of iran, have represented the religion and politics of their era.