ارزیابی موضوعی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی در پایگاه‌ اطلاعاتی اسکوپوس با تاکید بر مقالات پژوهشگران ایرانی

بیان مسئله: هنر دورۀ اسلامی با گستره‌ای فراتر از مرزهای جغرافیای کشورهای اسلامی، به فراخور کارکرد یا کاربرد آن در همۀ نقاط جهان، همواره تکثیر و بازنمایی شده و محور کار پژوهشگران مراکز علمی و پژوهشی بوده است. از اشکالی که این پژوهش‌ها در قالب آن منتشر میشوند مقالات نمایه‌شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر است که پایگاه اطلاعاتی بین‌المللی «اسکوپوس» یکی از آن‌ها است. براین اساس در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا مقالات حوزۀ هنر اسلامی در مجلات نمایه‌شدۀ این پایگاه به صورت موضوعی ارزیابی شده، و به سوالاتی چون چیستی موضوعات اصلی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی و اینکه چه کشورها و سازمان‌هایی در تولید پژوهش‌های این حوزه مشارکت داشته‌اند، پاسخ داده می‌شود. همچنین معرفی برترین مجلات و مقالات این حوزۀ موضوعی و وضعیت پژوهش‌های ایران در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس از مسائل دیگر این پژوهش است. هدف: شناخت رویکرد موضوعی پژوهشگران حوزۀ هنر اسلامی و نیز موضوعات اصلی و پرتکرار این حوزه هدف پژوهش حاضر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده که براساس شاخص‌های علم‌سنجی، جامعۀ آماری 475 مدرک در حوزۀ هنر اسلامی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس را بررسی می‌کند. با استفاده از تحلیل هم‌واژگانی، موضوعات کلیدی حوزۀ هنر اسلامی بررسی و نقشۀ هم‌رویدادی با نرم‌افزار «وس ویوور» ترسیم شده و با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار اکسل، مقاله‌ها، مجلات، کشورها و نویسندگان برتر این حوزه شناسایی شدند. یافته‌ها: پژوهش حاضر نشان داد در این بررسی ﭘﺮﺗﮑﺮارﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت ﮐﻠﯿﺪی در ﮐﻞ ﺑﺎزۀ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽﺷﺪه، ﺑﻪ‌ﺟﺰ هنر اسلامی، موزه، صنایع ‌دستی، هنر و هندسۀ نقوش بوده ‌و مجلۀ «hali»به‌عنوان برترین مجلۀ حوزۀ هنر اسلامی با دارا بودن بیش‌ترین انتشار مقالات بوده است. همچنین مشخص گردید که کشور آمریکا بیش‌ترین تولیدات را در این حوزه و دانشگاه «محمد بن عبداله»، «آکسفورد» و «هنر اسلامی» تبریز رتبۀ اول را در مشارکت تولیدات این حوزه داشته‌اند. ‌دیگر نتایج نشان داد روند انتشار پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی صعودی است و بیش‌ترین تولیدات علمی این حوزه در سال 2016 میلادی منتشر شده است. همچنین کشور ایران رتبۀ پنجم میزان تولید انتشارات حوزه اسلامی را به خود اختصاص داده است.

thematic evaluation of islamic art studies in the scopus database with an emphasis on the articles of iranian researchers

problem definition: the art of the islamic period, with a scope beyond the geographical borders of the islamic countries, has always been reproduced and represented under its function or application in all parts of the world and has been the focus of the work of researchers of scientific and research centers. among the forms in which these studies are published are articles indexed in reliable databases, of which the international database «scopus» is outstanding. therefore, the current research seeks to evaluate the islamic art articles in the indexed journals of this database thematically, and to answer the following questions: «how the publication process is?», «what are the main topics of research in islamic art?», and &what countries and organizations are involved in the production of this research?&. also, introducing the best journals and articles in this subject area and the status of iranian studies in the scopus databases are other problems of this research.objective: the aim is to identify the thematic approach of researchers in islamic art as well as the main and frequent topics of this area in the scopus citation database.research method: this research is descriptive, and based on scientometric indicators, it examines the statistical community of 475 islamic art documents indexed in the scopus database. using co-word analysis, the key islamic art topics were investigated and a co-occurrence map was drawn using &vosviewer& software, and by analyzing the data in excel software, the articles, journals, countries, and the top authors of this area were identified.results: the present research showed that most islamic art studies have been conducted on topics such as islamic art, museums, handicrafts, art, and geometry of motifs. «haill» was introduced as the best journal in islamic art with the most published articles in this area. it was also found that the united states had the most productions in this area and «mohammed bin abdullah», «oxford» and «islamic art» university of tabriz had the first rank in the co-ownership of productions in this field. the results showed that the trend of publishing islamic art studies is upward, and in 2016, it had the most scientific productions in this field. also, iran ranks fifth in the production of publications in this area.