گونه‌شناسی رویکرد ارزش‌محور در طراحی مصنوعات (نمونۀ موردی طراحی مفهومی با رویکرد اقتصادی، احساسی و اخلاق‌گرا)

بیان مسئله: در جهان معاصر، مصنوعات در زندگی روزمرۀ ما چیزی فراتر از ابزارهایی برای تسهیل زندگی هستند. آن‌ها به طور فعال کردار و تجارب انسان، فردیت، کیفیت زندگی، تصمیمات و ارزش‌های انسان‌ها-هرچند غیرمستقیم-را شکل داده و نحوۀ پایبندی ما به اخلاقیات را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. به این ترتیب، با توجه به نقش مهم مصنوعات در بعد اخلاقی زندگی اجتماعی ما و همچنین پیشرفت کُند اخلاقیات جامعه در مقایسه با پیشرفت‌های تکنولوژیکی، یک طراح می‌تواند ارزش‌های اخلاقی را در قالب مصنوعات کنشی (پرفورماتیک) تعاملی با رویکرد احساس‌گرا، مادی ساخته و آن‌ها را با هدف اغوا و تشویق کنش‌گران به کنشی اخلاقی و در راستای بهبود اخلاقیات به جامعه ارائه دهد. اما این‌که این مصنوعات اخلاقی چه ویژگی‌ای دارند و حضور این نوع مصنوعات چگونه می‌تواند به زندگی و جامعه‌ای اخلاقی‌تر منجر شود؟ سوالی‌است که پژوهش حاضر به آن پاسخ می‌دهد.هدف: بررسی ویژگی‌ها و عملکرد مصنوعات تعاملی ارزش‌محور براساس مطالعۀ نمونه‌های موجود، تبیین اصول برای طراحی این نوع از مصنوعات و در آخر، تجسم بخشیدن به این اصول در قالب کانسپت‌های طراحی هدف این پژوهش است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده است که در این راستا، ابتدا، براساس مطالعات نظری، به بررسی مصنوعات تعاملی ارزش‌محور پرداخته  شده و نمونه‌های موجود از این مصنوعات، با رویکرد احساس‌گرا مورد‌ بحث قرار گرفته است. یافته‌ها: با بررسی و تحلیل مصنوعات تعاملی با محوریت ارزش (اقتصادی، احساسی، اخلاقی) که به‌صورت انتخابی، هدفمند و منطبق با پژوهش انتخاب شده‌اند، می‌توان اذعان داشت که مصنوعات ارزش‌محور تعاملی با رویکرد احساسی و کنشی (پرفورماتیک)، به‌دلیل ایجاد ستایش، سرزنش، دعوت و نکوهش –در حین تعامل یا به‌واسطۀ پیامدهای حاصل از تعامل با آن‌ها- می‌تواند در ایجاد آگاهی و تامل و در نتیجه تغییر رفتار کاربران موثر بوده و در نهایت به اخلاقی‌تر شدن جامعه منجر شود.

typology of value driven approach in artifact design (case study of conceptual design with economic, emotional, and moral approach)

problem definition: in the contemporary world, human artifacts are more than simple tools of convenience in our daily lives. they actively shape, although indirectly, human actions and experiences, individuality, quality of life, decisions and values, and affect the way we adhere to ethics. therefore, considering the important role of these artifacts in the moral dimension of our social life, and also the slow progress of society’s ethics compared to technological advances, a designer can materialize moral values as interactive performative artifacts with an emotiondriven design approach, and present them to society aiming at arousing and encouraging the actants to act morally and also help improve social moral values. but &what are the characteristics of these moral artifacts and how can they help moralize life and society more effectively&?objective: the goal of the research is first and foremost, to investigate the features and functions of interactive value driven artifacts by studying existing examples. second, to explain the principles of designing such artifacts; and finally, to realize these principles as design concepts.research method: the research adapts the «descriptiveanalytical» method. using this method, it first investigates interactive valuedriven artifacts (based on theoretical studies), and discusses the existing examples of these artifacts with an emotiondriven approach.results: by examining and analyzing interactive valuedriven artifacts (economic, emotional, and moral) which have been purposefully selected under the research, it can be claimed that interactive valuedriven artifacts with an emotiondriven approach, and also performative artifacts, can be effective in creating awareness and encouraging reflection because of their ability in creating admiration, guilt, encouragement and reproach (during the process of interaction or as a consequence of interacting with them). as a result, they can change the behavior of their users and ultimately result in the promotion of ethics in society.