تحلیل دیداری(بصری) نقوش آثار سفالی تَل باکون و استفاده از آن‌ها در طراحی پارچه

بیان مسئله: در رصد سفالینه ‌های پیشاتاریخی تل‌ باکون، پژوهش گران همواره بر مطالعات نظری این هنر بومی تمرکز داشته ‌اند، لیک جنبه کاربردی و کارآفرینانه آن غالباً مورد غفلت واقع شده است. از مهم ترین کانون ‌های سفال گری ایران، منطقه باکون و تل(تپه) معروف آن می ‌باشد. ارزش ‌های هنری و زیباشناختی سفال ‌های تل‌ باکون، یکی از وجوه بالقوه و ظرفیت قابل توجه این آثار در کاربردی کردن این ارزش ‌ها و بهره ‌گیری از آن‌ ها در نقش‌ پردازی هنرها و حرفه‌ های امروزی هم چون طراحی پارچه است. از این رهگذر طرح ‌ها و نقش‌ های سفال تل‌ باکون به‌ واسطه قابلیت ‌های دیداری برجسته و نهفته در خود، برای حضور و بازطراحی مجدد بر زمینه پارچه که خود یکی از دیرینه‌ ترین هنرهای بومی و سنتی است، انتخاب گردیده است. بر این مبنا پرسش اصلی پژوهش این است که انواع نقوش ترسیمی بر بدنه سفال‌ های تل باکون کدام است و چگونه می‌ توان از آن‌ ها در طراحی پارچه استفاده کرد؟هدف: آشنایی بیش تر با نقوش سفال و بررسی تخصصی این نقوش در زمینه‌های کاربردی دیگر، هدف اصلی این پژوهش است.روش پژوهش: این تحقیق از نوع پژوهش‌‌ ‌های کیفی و کاربردی است و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. شیوه گردآوری داده ‌ها نیز از نوع کتابخانه ‌ای است.یافته‌ها: برخی از یافته ‌های تحقیق عبارت است از: نقوش سفال تل‌ باکون تماماً دارای فرم انتزاع و خلاصه شده به کمینه‌ ترین شکل ممکن است که به دو صورت اشکال عادی و غیرعادی(اغراق آمیز) دیده می‌ شوند. هم چنین این نقوش به چهار طبقه گیاهی، جانوری شامل حیوانات، پرندگان، خزندگان، حشرات و ماکیان(ماهی)، انسانی و اشکال هندسی، تقسیم‌ بندی می‌گردند. چه این که هنرمند سفال گر، دست ساخته خویش را علاوه بر نقوش کمینه، با دو الی سه رنگ محدود(اُخرایی، سیاه و قهوه‌ ای)، آراسته نموده است.

The visual analysis of the motifs of Tal Bakun pottery and their application in fabric design

Problem Definition: The wooden door of the tomb of four kings in Lahijan is one of the woodcarvings works available in the National Museum of Iran, which has a special value in terms of antiquity and beauty, as well as the inscriptions used in it. This door belongs to the Kiya dynasty that ruled in the northern regions of Iran at the same time as the Safavid period. Several prestigious artworks have been left from the Kiya period, including the woodcarving technique, one of which is the tomb of four kings of Lahijan and its ancient door. The present research seeks to answer the question of what are the motifs of the mentioned door and also the themes used in it and also identify the themes and contents of this historical work.Objective: The aim of this research is to get acquainted with the Kiya’s art in the northern region of Iran and also to get acquainted with the visual and architectural elements of the region.Research Method: The present study has been conducted based on the library resources and historical perspective in a descriptiveanalytical manner.Results: The plant motifs including arabesque and khatai have been used with remarkable elegance and variety in the decorations of the door of the tomb of four kings, all of which are the common motifs of the Safavid period. The most used line in inscriptions is the thuluth. Moreover, the themes of the inscriptions also include historical prayers and poetry. In general, by examining the characteristics of this work, it can be stated that the Kiaya government, like the Safavid rulers of their time, have perfectly considered the visual principles of the motifs