نقش‌ها و طرح‌های مشترک دست‌بافته های بی گره سیستان

دست بافته های سیستان با نقش‌ها و کاربرد خاص خود به دو دستۀ «داری» و بدون« دار» تقسیم می‌شوند. دست‌ بافته های«داری» آن گروه  از دست‌بافته ها هستند که برای تولید آن ها نیاز به دار مخصوص و فضایی مشخص است اما دست‌بافته های بدون‌دار، بدون امکانات گفته شده تولید می‌شوند. انواع ریسمان های پشمی، مویی و انواع حصیر که اغلب به وسیله زنان عشایری بافته می‌شود از این دسته‌‌اند. این دست‌بافت‍ه‌های متنوع، دارای نقوشی  مشترک هستند که در تولیدات مختلف بی‌گره بعضاً  به کار می‌روند. با توجه به این موضوع در این پژوهش به بررسی تولیدات مختلف دست‌ بافته‌های بی گره سیستان از لحاظ  کاربرد نقوش مشترک در آن‌ها پرداخته می‌شود. گردآوری داده ها به صورت میدانی و کتابخانه ای و روش ارائه تحقیق توصیفیتحلیلی است. نتایج نشان می دهد که نقوش «جلیک»، «مهر و نیمک»، «چپراس»، «کوش»، «سورمهریا نقش قرمز»، «کارچک»، «عجب»، «گوشواره»، «ماه و روچ»، «هشت چم یا هشت چشم»، «تاس کت»، «بازوبند»، «پنجه» و «تعویذی» در دست بافته ها استفاده می شود. از این میان نقش مشترک همه دست بافته های بی گره با بیشترین کاربرد، نقش هشت چشم است. همچنین نقش هشت چشم، ماه و روچ، تاس کت و پراس بیشترین کاربرد را در انواع دست بافته ها دارد و نقش گوشواره با کمترین میزان در انواع دست بافته ها ظاهر شده است.

Common Motifs in No Knot Handwoven Products of Sistan, Iran

Handwoven products of Sistan, with their specific motifs and uses, are divided into two categories: &with loom& and &without loom&. With loom products are the ones that their weaving requires a loom and a specific location. However, without loom products are woven without such equipment, such as woolen and hairy twine, and mat which are woven by nomadic women. These various handicrafts have some similar motifs that are used in various no knot products. Therefore, the present study aimed to investigate the common motifs used in different no knot products of Sistan. Regarding the unique no knot handwoven products of Sistan, Hall et al. (1998) stated that &This art began by means of the simplest methods of weaving using plant and animal fibers and has progressed from providing the everyday necessary equipment to such delicate and deluxe products. Today, various kinds of weaving products are often used as ornaments or manifestations of the collective identity.” Ali Hassouri (1993) also deals with these handwoven products and their weavers in his book Sistan Carpet.