اثر کود زیستی میکوریز بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکرد اقتصادی کاهو (Lactuca Sativa) در شرایط تنش خشکی

در سال‌های اخیر از کودهای زیستی به‌عنوان یکی از راهکارهای زیستی جهت بهبود تولید پایدار محصولات زراعی در شرایط تنش‌های محیطی از جمله تنش خشکی استفاده می‌شود. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کود زیستی میکوریز بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و عملکرد اقتصادی کاهو در شرایط تنش خشکی به‌صورت آزمایش اسپیلت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396در مزرعه پژوهشی دانشگاه هرمزگان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی در سه آبیاری کامل (شاهد)، تنش متوسط و تنش شدید خشکی و فاکتور فرعی شامل کود میکوریز در چهار سطح (صفر، پنج، 10 و 20 گرم میکوریز در مترمربع) بود. برای اعمال تیمارهای تنش خشکی، حجم آب آبیاری تیمار آبیاری کامل (شاهد)، تیمارهای تنش خشکی متوسط و شدید به‌‌ترتیب بر اساس تامین 100، 75 و 50 درصد تخلیه‌ رطوبت سهل‌الوصول، با اندازه‌گیری رطوبت خاک و با توجه به عمق توسعه‌ ریشه محاسبه گردید. نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی میزان تشکیل کلونیزاسیون قارچ میکوریز روی ریشه، مقدار کلروفیل a، b و کل برگ، محتوای نسبی آب برگ، شاخص کارایی فتوسیستم ii ، میزان پتاسیم، فسفر برگ و در نتیجه عملکرد اقتصادی کاهو به‌طور معنی‌داری کاهش یافت؛ در حالی‌که میزان کاتالاز و پرولین برگ به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. تحت شرایط تنش خشکی، کود میکوریز باعث بهبود ویژگی‌های فیزیولوژیکی و وزن تر اندام هوایی کاهو شد؛ به‌طوری‌که در شرایط تنش خشکی متوسط، کاربرد 20 گرم در مترمربع کود میکوریز باعث افزایش معنی‌داری در سطح فعالیت کاتالاز، کارایی فتوسیستم ii، کلروفیل a و کلروفیل کل، محتوای نسبی آب برگ، میزان پتاسیم و فسفر برگ به‌ترتیب به‌میزان 53.1، 37.9، 30.1، 7.0، 105.4 و 52.7 درصد در مقایسه با عدم کاربرد کود شد. نتایج نشان داد که کود میکوریز از طریق بهبود جذب عناصر غذایی، افزایش سنتز رنگیزه‌های گیاهی، افزایش محتوای آب نسبی برگ، فعالیت آنزیم کاتالاز و میزان پرولین برگ باعث بهبود کارایی فتوسیستم ii و در نتیجه افزایش کارایی فتوسنتز کاهو شده که این موضوع باعث افزایش وزن تر اندام هوایی و در نتیجه عملکرد اقتصادی کاهو تحت شرایط تنش خشکی می‌گردد.