نقش براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید بر رشد و تجمع کادمیوم در اسفناج تحت شرایط تنش کادمیوم

به‌منظور بررسی تاثیر پیش‌تیمار بذر و محلول پاشی بوته ها با سالیسیلیک اسید و براسینواستروئید بر رشد و تجمع کادمیوم در اسفناج تحت شرایط تنش کادمیوم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1399 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل سالیسیلیک اسید (صفر، 0.5 و 0.75 میلی‌مولار)، براسینواستروئید (صفر، 0.5 و 0.75 میکرو مولار) و تنش کادمیوم (صفر، 300 و 600 میکرو مولار) بودند. نتایج نشان داد تنش کادمیوم موجب افزایش میزان مالون دی‌آلدهید، پراکسید هیدروژن و نشت یونی و کاهش زیست‌توده گیاه گردید. فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، میزان کربوهیدرات‌ها و پرولین تحت تنش 600 میکرو مولار کادمیوم افزایش یافت. کاربرد براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید، در شرایط تنش 600 میکرو مولار کادمیوم، باعث کاهش غلظت مالون دی‌آلدهید، پراکسید هیدروژن، نشت یونی و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی‌اکسیدان مانند پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز شد و تاثیر کاربرد توام این دو ماده بیشتر از کاربرد جداگانه هر کدام از آن‌ها بود. تحت تنش کادمیوم، کاربرد 0.5 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید، 0.75 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید، 0.50 میکرو  مولار براسینواستروئید، 0.75 میکرو  مولار براسینواستروئید، 0.5 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید+ 0.50 میکرو  مولار براسینواستروئید، 0.5 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید+ 0.75 میکرو  مولار براسینواستروئید، 0.75 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید+ 0.50 میکرو  مولار براسینواستروئید و 0.75 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید+ 0.75 میکرو  مولار براسینواستروئید، به‌ترتیب موجب کاهش 12.68، 13.68، 13.93، 22.13، 25.37، 30.09، 30.34 و 45.02 درصدی میزان کادمیوم در برگ گردید. همچنین اعمال این تیمارها به‌ترتیب موجب کاهش 6.53، 10.13، 11.76، 18.30، 26.30، 32.67، 33.34 و 42.81 درصدی کادمیوم در ریشه اسفناج شد. پیش‌تیمار بذر و محلول‌پاشی براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید، تحمل گیاه را در برابر تنش کادمیوم، از طریق افزایش فعالیت سیستم آنتی‌اکسیدان و تجمع اسمولیت‌ها و بهبود پایداری غشا افزایش داد. نتایج این پژوهش نمانگر آن است که کاربرد کاربرد توام براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید نسبت به کاربرد جداگانه کیفیت اسفناج را بهبود بخشید و تاثیر آن‌ها بیشتر از کاربرد هر کدام به‌تنهایی بود.

The Role of Brassinosteroids and Salicylic Acid on Spinach Growth and Cadmium Accumulation under Cadmium Stress

A greenhouse investigation was performed to examine the influence of seed priming and foliar application of salicylic acid and brassinolide on growth and cadmium accumulation of spinach under cadmium stress conditions at Nutrition Research Center, Department of Food Hygiene and Quality Control, Shiraz University of Medical Sciences during 2020 using a factorial as randomized complete block design with three replications. Experimental treatments were including salicylic acid (0, 0.5 and 0.75 mM), and brassinolide (0, 0.5 and 0.75 μM) and cadmium (0, 300 and 600 μM). The results showed that cadmium stress enhanced the concentrations of malondialdehyde (MDA), hydrogen peroxide (H2O2) and electrolyte leakage (EL) as well as reduced the spinach biomass. Under Cd stress conditions, the activities of antioxidant enzymes such as peroxidase, superoxide dismutase, catalase and ascorbate peroxidase and the concentrations of proline and carbohydrates increased. Also, application of SA and Br considerably reduced the MDA and H2O2 content and EL, in contrast, elevated the activities of antioxidant enzymes and osmolytes content in Cdstressed spinach plants, however; the positive effects of SA were high when applied with Br. It was found that the cadmium content in the root was greater than that of spinach leaves. Under 600 μM cadmium stress conditions, application of 0.5 mM salicylic acid, 0.75 mM salicylic acid, 0.50 μM brassinosteroid, 0.75 μM brassinosteroid, 0.5 mM salicylic acid+ 0.5 μl brassinosteroid, 0.5 μM salicylic acid /0 0 mM+ 0.75 μM brasinosteroid, 0.75 μM salicylic acid+ 0.50 μM brasinosteroid and 0.75 μM salicylic acid reduced the cadmium content 12.68, 13.68, 13.93, 22.13, 25.37, 30.09, 30.34 and 45.02% respectively in leaf compared to the nonuse of these hormones. As well as the application of these treatments reduced 6.53, 10.13, 11.76, 18.30, 26.30, 32.67, 33.34 and 42.81% respectively in root compared to the nonuse of these hormones. In conclusion, alleviation of Cd stress by seed priming and foliar application of Br and SA was associated partially with enhanced the activity of the antioxidant system, increase the accumulation of proline and carbohydrates, as well as improve cell membrane stability. Generally, supplementation with Br and SA had a significant effect on reducing the accumulation of cadmium and improving quality and quantity of spinach under Cdstress.