ارزیابی ویژگی‌های جوانه‌زنی و تعیین دماهای کاردینال با استفاده از مدل‌های رگرسیونی در سبزی بومی چوچاق (.eryngium caucasicum tratvu)

چوچاق (.eryngium caucasicum tratvu) از گیاهان بومی ایران با کاربرد سبزی-دارویی است که مطالعات اندکی در زمینه شناخت رفتارهای جوانه‌زنی آن صورت گرفته است. مطالعه بر روی اهلی‌سازی و تکثیر آن می‌تواند گامی مهم در راستای حفظ و تجاری‌سازی آن به‌شمار رود. جهت ارزیابی تاثیر درجه حرارت بر شاخص‌های جوانه‌زنی چوچاق، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت سطح دمایی (0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه‌ی سانتی‌گراد) در سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد طی سال 1395 صورت پذیرفت. به‌منظور کمی‌سازی جوانه‌زنی و تعیین بهینه‌بودن برازش مدل‌های مختلف جوانه‌زنی از مدل‌های آماری خطوط متقاطع و مدل چند جمله‌ای درجه دو و از شاخص ضریب تبیین (r2) برای مقایسه مدل‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که جوانه‌زنی چوچاق در گستره‌ی دمایی 2510 درجه‌ی سانتی‌گراد صورت می‌گیرد. مناسب‌ترین یکنواختی جوانه‌زنی در دامنه‌ی دمایی 2010 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. دمای 15 درجه سانتی‌گراد با احراز بالاترین میزان جوانه‌زنی (88.33 درصد)، انرژی جوانه‌زنی (92.5 درصد)، زمان تا 90 درصد جوانه‌زنی و یکنواختی جوانه‌زنی (7.7 روز) به‌عنوان مناسب‌ترین تیمار انتخاب شد. با ارزیابی دو مدل برازش، مدل چند جمله‌ای درجه دو توانست توصیف بهتری از واکنش سرعت جوانه‌زنی چوچاق نسبت به دما ارائه دهد. در این مدل، دمای مطلوب، حداقل و حداکثر جوانه‌زنی به‌ترتیب 15.33، 0.85 و 29.81 درجه سانتی‌گراد تخمین زده شد. یافته‌های به‌دست آمده این تحقیق می‌تواند در پیش‌بینی جوانه‌زنی گیاه چوچاق در عکس‌العمل به دما و نیز مدیریت این گیاه به‌عنوان سبزی فصل خنک مورد استفاده قرار گیرد.

Determination of Germination Traits and Evaluation of Cardinal Temperatures of Eryngo as an Endemic Leafy Plant (Eryngium caucasicum Tratvu.) by Application of Regression Models

Eryngo (Eryngium caucasicum Tratvu.)is an endemic plant used as a leafy herb that its seed germination behavior has not been well studied. Research on its domestication and propagation can enhance its maintenance and commercialization. Therefore, a laboratory experiment was carried out with eight constant temperatures ranging from 035 °C (0, 5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35 °C with three replicates in a completely randomized design at Agriculture Faculty, Ferdowsi University of Mashhad, Iran in 2016. Two regression models, including Intersected Lines Model and Quadratic Polynomial Model were applied to germination data to evaluate cardinal temperatures and R2 value was used as criteria for comparison between the models. Results showed that seed germination occurred at temperature of 1025 °C. Optimum germination uniformity was obtaned at temperature of 10 to 20 °C. The temperature of 15 °C with highst germination percentage (88.33 %), germination energy (92.5 %), time to 90 % germination and germination uniformity (7.17 day) was found as the optimum temperature for seed germination. Quadratic Polynomial Model was found as a better model to evaluate eryngo seed germination. The temperature of 0.85, 15.33 and 29.81 °C were respectively estimated as minimum, optimum and maximum temperatures for eryngo seed germination. It is concluded that the data can be used to predict germination of eryngo response to temperature and management of the plant in agriculture as a new leafy herb.