بررسی تحمل به شوری در رقم‌های پیاز خوراکی (Allium Cepa L.) با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش

تنش شوری یکی از مهم‌ترین محدودیت‌ها برای تولید محصولات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. بنابراین، بهبود ژنتیکی مقاومت به شوری در رقم‌های اصلاح‌شده ضروری می‌باشد. شناسایی و انتخاب ژنوتیپ‌های مقاوم به شوری نقطه شروع برای این اهداف اصلاحی می‌باشد. بدین منظور 19 رقم‌ پیاز خوراکی در دو سطح شوری (صفر و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم) در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در سامانه کشت هیدروپونیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طی سال‌ 97-1396 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین تفاوت بسیار معنی‌داری را برای عملکرد در شرایط بدون تنش (yp) و عملکرد در تنش شوری (ys) در بین رقم‌ها آشکار کرد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی در بین رقم‌ها بود. بنابراین برای ارزیابی تحمل به شوری رقم‌ها، شاخص‌های مختلف تنش بر اساس yp و ys محاسبه شد. بر اساس بیشتر شاخص‌ها، رقم‌های اصفهان و آذرشهر به‌عنوان متحمل‌ترین رقم‌ها به شوری تعیین شدند. تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که 94.3 درصد تغییرات کل، توسط دو مولفه‌ی اول و دوم توجیه‌ شدند. تجزیه خوشه‌ای بر اساس شاخص‌های تحمل به شوری رقم‌ها را در سه گروه قرار داد. در مجموع شاخص تحمل تنش، میانگین هندسی‌ عملکرد، میانگین هارمونیک و شاخص عملکرد را می‌توان به‌عنوان مناسب‌ترین شاخص‌ها برای غربالگری رقم‌های متحمل به شوری معرفی کرد.

Investigation of Salinity Tolerance in Onion (Allium cepa L.) Cultivars Using Stress Tolerance Indices

Salinity stress is one of the most constraints for agricultural production in arid and semiarid regions. Thus, genetically improved tolerance bred cultivars tolerant to salinity are needed for the future. The identification and selection of salttolerant genotypes is the starting point for such breeding purposes. Therefore, nineteen onion cultivars were selected and tested in two salinity levels (0 and 100 mM NaCl) in a completely randomized design with three replications in a hydroponic culture environment. The experiment was conducted at Horticulture Department of the Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan during 20162017. The results analysis of variance revealed significant differences among yield of cultivars in no salinity (Yp) and salinity stress (Ys) conditions indicating the presence of genetic variation among the cultivars. In addition, in order to assess the salinity tolerance of cultivars, various stress tolerance indices were calculated based on Yp and Ys. Thus, the Esfahan and Azarshahr cultivars were identified as the most salttolerant cultivars. Principal component analysis showed that 94.3 % of total variance is explained by the first two components. The cluster analysis based on salinity tolerance indices divided the cultivars into three groups. In overall, stress tolerance index, geometric mean productivity, harmonic mean and yield index can be introduced as the most desirable indices for screening salt tolerant cultivars.