اثر گاما- آمینوبوتریک اسید در القای مقاومت به سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار (Cucumis Sativus L)

به‌منظور بررسی امکان القای مقاومت و کاهش خسارت سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه ایلام در سال 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل غلظت‌های صفر، 5، 10 و 15 میلی‌مولار گاما آمینوبوتریک اسید (گابا) و دو روش کاربرد بذری (پرایمینگ) و محلول‌پاشی برگی در مرحله چهار برگ حقیقی بود. گیاهان تیمار شده برای مدت شش شب در دمای سه درجه سانتی‌گراد در انکوباتور قرار گرفتند و سپس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همه‌ی تیمارهای گابا باعث کاهش خسارت سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار شدند. اگرچه در اکثر صفات مورد مطالعه بین غلظت‌های مختلف گابا اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد ولی کاربرد بذری بهتر از کاربرد محلول‌پاشی برگی خسارت ناشی از سرما را کاهش داد. به‌طوری‌که کمترین شاخص سرمازدگی، فعالیت آنزیم لیپواکسیژناز و بیشترین وزن تر شاخساره بدون اختلاف معنی‌دار بین غلظت‌های گابا در کاربرد بذری مشاهده شد. بیشترین وزن خشک شاخساره (6.77 و 6.68 گرم در بوته)، شاخص کلروفیل (20.57 و 21.07 میلی‌گرم در گرم وزن تر برگ)، پروتئین کل (1.29 و 1.25 گرم در کیلوگرم وزن تر برگ)، پرولین (21.92 و 22.42 میکرومول در گرم وزن تر برگ)، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز (115.67 و 126.91 واحد آنزیمی در گرم وزن تر برگ)، پراکسیداز (0.61 و 0.63 واحد آنزیمی در گرم وزن تر برگ) و کمترین نشت یونی (30.22 و 29.72 درصد)، مالون‌دی‌آلدهید (0.65 و 0.60 میکرومول در گرم وزن تر برگ) و پراکسید هیدروژن (1.27 و 1.19 میکرومول در گرم وزن تر برگ) به‌ترتیب در غلظت‌های 10 و 15 میلی‌مولار گابا در روش کاربرد بذری مشاهده شد. بنابراین استفاده از روش پرایمینگ بذر با غلظت 10 میلی‌مولار گابا به‌عنوان برنامه‌ای کاربردی در جهت کاهش خسارت سرمازدگی در گیاهچه‌های خیار پیشنهاد می‌گردد.

The Effect of GABA in Induction of Chilling Resistance in Cucumber (Cucumis sativus L.) Seedlings

In order to investigate the possibility of chilling resistance induction and reduce the chilling injury of cucumber seedlings, a factorial experimental based on completely randomized design with three replications was conducted in a greenhouse at Ilam University, Ilam Iran in 2018. The experimental factors were included concentrations of 0, 5, 10 and 15 mM gammaaminobutric acid (GABA) and two methods of application including seed priming and foliar application at four true leaf stages. Treated plants were incubated at 3 °C for six nights and then investigated for different characteristics. Results showed that all GABA treatments reduced chilling injury in cucumber seedlings. Moreover, although there were no significant differences among the different GABA concentrations for most of the studied characteristics, seed priming was better than foliar application. The lowest chilling index, lipoxygenase activity and highest shoot fresh weight were observed in seed priming application of GABA but with no significant differences among GABA concentrations. The highest shoot dry weight (6.77 and 6.68 g.plant1), chlorophyll index (20.57 and 21.07 mg.g1 FW: leaf fresh weight), total protein (1.29 and 1.25 g.kg1), proline (21.92 and 22.42 μmol.g1 FW), catalase activity (115.67 and 126.9 U.g1 FW) peroxidase (0.61 and 0.63 U.g1 FW) and the lowest ion leakage (30.22 and 29.22 %), malondialdehyde (0.65 and 0.60 μmol.g1 FW) and hydrogen peroxide (1.27 and 1.19 μmol.g1 FW), were observed in seed priming application of 10 and 15 mM GABA concentrations, respectively. Therefore, seed priming application of 10 mM GABA is recommended for reducing the chilling injury in cucumber seedlings.