اثر سطوح مختلف نیتروژن و سلنیوم بر کارایی مصرف نیتروژن و برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی پیاز خوراکی (Allium Cepa L.)

به‌منظور بررسی اثر سلنیوم و نیتروژن بر برخی ویژگی‌های رشدی و بیوشیمیایی پیاز خوراکی (توده‌ی زرد اصفهان)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه رازی و در سال 1396 اجرا شد. در این آزمایش فاکتور اول شامل زمان تقسیط کود نیتروژن (بر اساس آزمون خاک که شامل 500 کیلوگرم اوره در هکتار بود) در شش سطح شامل (عدم مصرف کود، کل کود در زمان نشاء، یک‌دوم کود در زمان نشاء، یک‌سوم کود در زمان نشاء، یک‌دوم کود در زمان نشاء+ یک‌دوم کود در زمان شروع سوخ‌دهی، یک‌سوم کود در زمان نشاء+ یک‌سوم کود در زمان شروع سوخ‌دهی+ یک‌سوم کود در زمان توسعه سوخ) و فاکتور دوم محلول‌پاشی برگی سلنیوم در سه سطح (صفر، 10 و 50 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم) بود. با مصرف سه مرحله‌ای کود نیتروژن بیشترین میزان عملکرد پیاز (21.44 کیلوگرم بر مترمربع)، وزن تر پیاز (251.83 گرم در سوخ)، طول سوخ (84.190 میلی‌متر)، قطر سوخ (78.66 میلی‌متر)، فنول کل (19.87 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه)، فلاونوئید کل (9.30 میلی‌گرم بر گرم وزن تازه) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (11.44 درصد) مشاهده شد. سلنیوم نیز تاثیر مثبتی بر صفات مورد بررسی (عملکرد، وزن تر، طول و قطر سوخ و فلاونوئید کل) داشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده کاربرد توام سلنیوم همراه با نیتروژن نقش بسیار مهمی در بهبود خصوصیات رشدی پیاز از جمله وزن خشک سوخ (84.73 گرم در سوخ) و نیز کارایی بهره‌برداری نیتروژن (1 کیلوگرم بر میلی‌گرم وزن خشک سوخ) داشت. در نتیجه کاربرد سه مرحله‌ای کود نیتروژن (مصرف یک‌سوم در زمان کشت نشاء+ یک‌سوم در زمان شروع سوخ‌‌دهی+ یک‌سوم در زمان توسعه سوخ همراه با 50 میلی‌گرم بر لیتر سلنات سدیم) توصیه می‌شود.

Effect of Different Levels of Nitrogen and Selenium on Efficiency of Nitrogen Intake and Some Morphphysiological Characteristics of Edible Onion (Allium cepa L.)

In order to investigate the effects of selenium and nitrogen on some growth and biochemical characteristics of edible onion (Cultivar Yellow Isfahan), a factorial experiment was conducted base on randomized complete block design with three replications at Razi University in year 2017. In this experiment, the first factor includes the time of split of nitrogen fertilizer (based on soil test, which includes 500 kg urea per hectare) in six levels including control, total fertilization at the time of transplantation, half fertilization at the time of transplantation, third fertilization at the time of transplantation, half fertilization at the time of transplantation+ half fertilization at the time of bulb initiation, third fertilization at the time of transplantation+ third fertilization at the time of bulb initiation+ third fertilization at the time of bulb growth and three levels of selenium (0, 10 and 50 mg.L1 sodium selenate). The highest yield (21.44 Kg.m2), fresh weight (251.83 g.bulb1), the bulb length (84.19 mm), bulb diameter (78.66 mm), total phenol (19.87 mg.g1 FW: fresh weight), total phenol (19.87 mg.g1 FW: fresh weight), total flavonoid (9.30 mg.g1 FW: fresh weight) and antioxidant activity (11.44 %) of the onion bulb were observed with nitrogen application of in three stages (third fertilization recommended at the time of transplantation+ third fertilization at the time of bulb initiation+ third fertilization at the time of bulb growth). Selenium had a positive effect on yield, fresh weight, length and diameter of bulb and total flavonoid in onion. Therefore, use of sodium selenate along with nitrogen plays an important role in improvement the growth and physiological characteristics of onion such as bulb dry weight (84.73 g.bulb1) and nitrogen use efficiency (1 Kg.mg1 DW: dry weight). In conclusion, split application of of 500 kg.ha1 urea at the time transplantation, bulb initiation and bulb formation equally one third in each stage, and 50 mg.L1 sodium selenate can be recommended for onion production.