بررسی ارتباط بین عوامل ژئومورفیک با رطوبت خاک در حوضه آبخیز شفا‌رود، استان گیلان

رطوبت خاک یکی از مهمترین عوامل موثر بر رشد گیاهان و سایر موجودات زنده است.هدف از این کار تحقیقی بررسی نقش عوامل دخیل در میزان رطوبت خاک حوضه آبخیز شفا‌رود است. بدین سبب در محیط برنامه نویسی گوگل ارث انجین با فراخوانی داده‌های ماهواره‌ای، نقشه‌های کاربری اراضی برای 4 کلاس اصلی حوضه مذکور ترسیم گشت سپس وضعیت پوشش گیاهی (ndvi)، میانگین دما، تبخیر و بارش بررسی و در نهایت نقشه رطوبت خاک ترسیم شد. نتایج نشان داد نیمه شرقی حوضه مذکور شرایط متفاوتی نسبت به غرب آن داشته بدین ترتیب که در نیمه شرق حوضه مورد‌مطالعه عمده مناطق را نواحی جنگلی با 239 کیلو‌متر‌مربع پوشش داده و به سمت غرب حوضه از تراکم آن کاسته شده است این وضعیت برای پوشش گیاهی نیز صادق بود و بیشینه تنوع پوشش گیاهی در نیمه شرقی حوضه و نواحی مرکزی آن به میزان 0.55 مشاهده شد. . همه این عوامل باعث شده رطوبت خاک در نیمه شرقی و بخصوص در شمال‌شرق حوضه مذکور افزایش یابد و مقدار آن به 18.12 میلی‌متر برسد برعکس در نیمه غربی حوضه و شمال‌غرب آن کمینه رطوبت خاک به مقدار 12.62 میلی‌متر مشاهده شد. لازم به ذکر است همه عوامل رابطه مستقیمی با رطوبت خاک نشان دادند و از بین عوامل یاد‌شده به ترتیب بخار آب با ضریب تبیین r2، 0.48، بارش 0.41، دما 0.22 و پوشش گیاهی 0.11 درصد بیش‌ترین نقش را در رطوبت خاک داشته‌اند.

investigating the relationship between geomorphic factors and soil moisture in shafaroud watershed, gilan province

the purpose of this research work is to investigate the role of factors involved in the soil moisture content of shafaroud catchment area. for this reason, in the google earth engine programming environment, by calling satellite data, land use maps were drawn for the 4 main classes of the mentioned basin, then the state of vegetation cover (ndvi), average temperature, evaporation and precipitation were checked and finally the soil moisture map was drawn. the results showed that the eastern half of the mentioned basin had different conditions compared to its western one, so that in the eastern half of the studied basin, most of the areas are covered by forest areas with 239 square kilometers, and towards the west of the basin, its density has decreased. this situation is also true for the vegetation cover. and the maximum diversity of vegetation was observed in the eastern half of the basin and its central areas at the rate of 0.55. all these factors have caused the soil moisture to increase in the eastern half and especially in the northeast of the mentioned basin and its value reaches 18.12 mm, on the contrary, in the western half of the basin and its northwest, the minimum soil moisture was observed as 12.62 mm. it should be noted that all factors showed a direct relationship with soil moisture, and among the mentioned factors, water vapor with an explanation coefficient of r2, 0.48, precipitation 0.41, temperature 0.22, and vegetation 0.11% have the highest role. in soil moisture.