شبیه‌سازی تغییرات رودخانه بالیخلی‌چای با استفاده از مدل سزار (caesar)

تغییرات بستر رودخانه، فرسایش و رسوب‌گذاری فرایندهای طبیعی رودخانه هستند که هر کدام به نوبه خود باعث تخریب زمین‌های اراضی و خسارات بسیار زیادی به تاسیسات انسانی می‌گردند. هدف از تحقیق فوق، شبیه‌سازی تغییرات رودخانه بالیخلی‌چای با استفاده از مدل سزار (caesar) و مدل هیدرولیکی hec -ras در استان اردبیل می‌باشد. هم‌چنین جهت برآورد احتمال وقوع سیلاب از نرم‌افزار hyfran استفاده گردید.نتایج مدل هیدرولوژیکی hec- ras نشان داد که بیش‌ترین پهنه سیلابی در دوره‌های بازگشت 2000 و 10000 سال به ترتیب با مقادیر 237/2 و 242/2 هکتار و احتمال وقوع 99/95 و 99/99 درصد است و هم‌چنین عرض پهنای به ترتیب 1170 و 1288 متر می‌باشد که برای جوامع انسانی و تاسیسات بشری مخاطره آمیز خواهد بود.. نتایج حاصله از مدل اتومای سلولی نیز نشان داد که تغییرات مورفولوژیکی بستر رودخانه در مقاطع عرض شماره 1 در بازه اول برابر 0/5 متر بوده است. هم‌چنین تغییرات بستر رودخانه در بازه دوم مقاطع 28 به ترتیب برابر 1 متر و 30 سانتی‌متر را نشان داد که در این مقاطع حداقل و حداکثر میزان تغییرات قابل مشاهده است. تغییرات بستر رودخانه در بازه سوم در حدود 1/5 متر و میزان تغییرات در بازه جهارم حدود 1/5 متر بوده است. بنابراین نتیجه‌گیری می‌گردد با توجه به نتایج حاصله بیش‌ترین میزان تغییرات بستر رودخانه بالیخلی‌چای در بازه سوم و چهارم در نزدیک مناطق مسکونی استان اردبیل رخ داده است زیرا دخالت‌های انسانی منجر به رشد سریع فرسایش و تغییر بستر رودخانه گردیده است. درنهایت پیشنهاد می‌گردد در مطالعات آتی به بررسی میزان تاثیرگذاری جوامع بشری در ایجاد و افزایش میزان تغییرات بستر رودخانه و افزایش فرسایش و رسوب‌گذاری پرداخته شود و اقدامات پیش‌گیرانه هم‌چون کاهش دخالت‌های انسانی در بستر رودخانه، عدم تجاوز به حریم رودخانه، جلوگیری از تغییر کاربری‌های اراضی انجام گردد و این امر منجر به حرکت عادی رودخانه در بستر خود خواهد گردید.

simulating the changes of the balikhlichai river using the caesar model (caesar)

the aim of the above research is to simulate the changes of balikhlichai river using caesar model and hec ras hydraulic model in ardabil province.the results of the hec ras hydrological model showed that the maximum flood area in the return periods of 2000 and 10000 years is 237.2 and 242.2 hectares, respectively, and the probability of occurrence is 99.95 and 99.99 percent, and the width is 1170, respectively. and it is 1288 meters, which will be dangerous for human societies and human facilities.. the results of the cellular automatism model also showed that the morphological changes of the river bed in the sections of width no. 1 in the first interval were equal to 0.5 meters. also, the changes in the river bed in the second period of the 28 sections showed 1 meter and 30 cm, respectively, in which the minimum and maximum amount of changes can be seen. the changes in the river bed in the third period were about 1.5 meters and the changes in the eighth period were about 1.5 meters. therefore, it can be concluded that according to the results, the maximum amount of changes in the river bed of balikhlichai occurred in the third and fourth period near the residential areas of ardabil province, because human interference has led to the rapid growth of erosion and changes in the river bed. finally, it is suggested that in future studies, the influence of human societies in creating and increasing the amount of riverbed changes and increasing erosion and sedimentation should be investigated, and preventive measures such as reducing human interference in the riverbed, not encroaching on the river boundary, and preventing land use changes should be carried out. and this will lead to the normal movement of the river in its bed.