هیدروهژمونی در حوضه رودهای داخلی(فروملی): نمونه‌پژوهی سد تنگ گاوشمار در استان لرستان

به تناسب تعداد بی‌شمار رودهای داخلی به نسبت رودهای بین‌المللی، بیشتر کشمکش‎های مرتبط با آب، در سطوح داخلی رخ می‌دهند. به شکلی که در برخی کشورها، عدم مدیریت صحیح در تخصیص منابع آب، نوع مناسبات جوامع و واحدهای سیاسی - فضایی فروملی را تحت‌شعاع قرار داده، موجبات تنش بین آنها را فراهم نموده است. تحولاتی که به شکل روزافزون، نمونه‌هایی متعددی از آن در سراسر جهان و در همین ایران، قابل روئیت است. در این ‌باره، رقابت بین جوامع و ساکنین فرادست - فرودست حوضه رودخانه‌ی کشکان، موردی قابل تامل است. نمونه‌ا‌یی که بهترین نمایش رقابت آن در قالب ساخت سد تنگ گاوشمار(معشوره) در بالادستی این رودخانه، تجلی یافته است. بر این اساس پژوهش حاضر در قالب روش‏شناسی توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی، بر آن است تا با پاسخ به پرسش؛ تعویق پروسه ساخت سد تنگ گاوشمار معلول چه دلایلی است؟ رقابت‌های فروملی در سطح حوضه رودخانه کشکان را به منصه‌ی‌ ظهور گذارد. در واقع هدف پژوهش، تحلیل چرایی عدم ساخت سد تنگ گاوشمار در قالب مفهوم «هیدروهژمونی فروملی» است. نتایج نشان داد که در سطح محلی(درون استانی) «هژمونی امنیتی» بخش پایین‌دستی(پلدختر) حوضه رودخانه، موجب شده است که بخش بالادستی(کوهدشت) با ضعف در «هژمونی اقتصادی»، نتواند منابع مالی مورد نیاز احداث سد را فراهم نماید. در سطح منطقه‌ای(بین استانی) نیز، اهمیت استراتژیک استان خوزستان و نقش و جایگاه این استان به لحاظ مسائل مختلف، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ... برای کشور، مانع از آن است که دولت ریسک نارضایتی و ناآرامی را در این استان بپذیرد.

Hydro-hegemony in Basin of Inland (Subnational) Rivers: Case Study of GavShomar Dam in Lorestan, Iran

most waterrelated conflicts occur at national levels disagreements due to the higher number of inland rivers rather than international rivers. In some countries, mismanagement of water resource allocation affects the relations between communities and subnational politicalspatial units leading to tension and conflicts between them. There is an increasing case of such conflicts in Iran and the world. The competition between communities and residents of upstream and downstream basins of Kashkan River is a debatable issue. The most outstanding case of this competition can be seen in the construction process of GavShomar Dam (Mashooreh) upstream of the river. Accordingly, this descriptiveanalytical study was conducted by using bibliographic and online references to examine the construction process of Gavshoma Dam.This paper aimed at finding reasons for the delay in the construction process of this dam, as well as revealing subnational competitions at the basin level of the Kashkan River. In fact, the purpose of this study is to analyze the reasons for the failure to construct the Gavshoma Dam based on the concept of &subnational hydrohegemony. Results related to the local level (intraprovincial) indicated that &security hegemony& of the downstream part (Pol Dokhtar) of River Basin has prevented the upstream part (Kuhdasht) from providing financial resources required for dam construction due to weak &economic hegemony&. Regarding the regional level (interprovincial), the strategic importance of Khuzestan as a province and its economic, political, and security role in the country prevent the central government from taking the risk of dissatisfaction and protests in this province.