امکان سنجی بحران ژئواکونومیک در افغانستان و تاثیر آن بر فضای پیرامون

ظهور قطب های صنعتی با زیربستر انرژی نفت و گاز، ساختارهای اقتصادی را در پیوند با مراکز تولید، ترانزیت و مصرف انرژی ظرفیت سازی کرد که تحت عنوان ژئواکونومیک موضوعیت می یابد. منطقه استراتژیک خاورنزدیک بزرگ به دلیل وجود مخازن بزرگ هیدروکربنی در کانون توجهات قرار دارد و برای تسلط و کنترل بر آن، قلمروهای تحت عنوان پایگاهها و مراکز عملیاتی برای پیشبرد اهداف سیاسینظامی و اقتصادیتجاری قدرتهای بزرگ در نظر گرفته شده است. کشور افغانستان به دلیل موقعیت خاص توپوگرافیژئوپلیتیکی و همجواری با قدرتهای جهانی(روسیه و چین) و قدرتهای منطقه ای(ایران، پاکستان و هند)، جزو یکی از این مراکز عملیاتی قرار دارد. این مقاله با روش تحلیلیتوصیفی و استفاده از منابع علمی و پژوهشی ضمن بررسی مسائل ژئواکونومیک افغانستان این فرضیه را مطرح می نماید، ایجاد بسترهای ناامنی و تداوم بی ثباتی در افغانستان در راستای تامین منافع اقتصادیانرژیک قدرتهای صنعتی و تحت فشار قرار دادن بازیگران رقیب ارزیابی می شود و بر این اساس نتیجه گیری می شود که بحران سیستمی ناشی از بهره برداری از منابع انرژی تحت عنوان بحران ژئواکونومیک، تکوین فرایندهای صلح و ثبات در افغانستان را با موانع بزرگ مواجه خواهد کرد و گسترش و تداوم ناامنی را برای فضاهای پیرامونی اش اجتناب ناپذیر می کند.

Feasibility study of Geo-economic crisis in Afghanistan and its impact on the surrounding environment

The emergence of industrial hubs with oil and gas energy substrates has built economic structures which are in conjunction with energy production, transit and energy consumption centers, lt is referred to as geoeconomic .The Greater Near East strategic region is in the spotlight due to the existence of large hydrocarbon reservoirs, that dominate and control it. Territories called bases and operational centers have been considered to advance the politicalmilitary and economiccommercial goals of the great powers. Afghanistan is one of the centers of operations due to its special topographicalgeopolitical position .it is connected to world powers (Russia and China) and regional powers (Iran, Pakistan and India).This article uses analyticaldescriptive method and using scientific and research resources while examining the geoeconomic issues of Afghanistan and raises the hypothesis of creating insecurity and continuing instability in Afghanistan in order to ensure the economicenergetic benefits of industrial powers and pressure on actors. The competitor is evaluated on this basis, it is concluded that the systemic crisis resulting from the exploitation of energy resources under the name of geoeconomic crisis will face major obstacles to the development of peace and stability processes in Afghanistan and will make the spread of insecurity for its surroundings inevitable.