تحلیلی بر نگهداشت بافت‌های سنتی و با ارزش و نقش آن در توسعه کالبدی روستاهای هدف گردشگری مطالعه موردی (روستاهای شهرستان گرگان)

حفظ و نگهداری بافت‌های سنتی و با ارزش در روستاهای هدف گردشگری با انتقال ارزش‌های موجود به شیوه پایدار برای نسل آینده و توسعه گردشگری ارتباط تنگاتنگی دارد. در طرح‌های توسعه گردشگری؛ استفاده از طبیعت زیبا، سبک‌های معماری سنتی و بهره‌مندی از محصولات محلی؛ نقش مهمی در ایجاد اشتغال و فعالیت اقتصادی روستاییان ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تحلیلی بر نگهداشت بافت‌های سنتی و نقش آن در توسعه کالبدی دو روستای گردشگری زیارت و شاهکوه سفلی از توابع بخش مرکزی (دهستان استرآباد جنوبی) شهرستان گرگان انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل 927 خانوار بوده و 271 خانوار به عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته بوده و اعتبار آن با استفاده از نظر اساتید و متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 85 درصد بدست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش بدان معناست که رابطه معناداری میان حفظ و نگهداشت بافت سنتی روستاهای مورد مطالعه با توسعه کالبدی به دلیل افزایش قیمت اجاره بهای زمین، مسکن، واحدهای تجاری و تولیدی وجود ندارد و اقدامات موثری که باید در جهت و سمت و سوی حفظ، نگهداشت و احیای بافت‌های سنتی و در نتیجه توسعه کالبدی روستا انجام پذیرد به طور اصولی و دقیق صورت نگرفته است. همچنین بین حفظ و نگهداشت بافت‌های سنتی با گسترش گردشگری و رونق اقتصادی و بهبود مولفه‌های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد بطوریکه ساکنان روستاها، دستگاه‌های دولتی، گردشگران وسازمان‌های ذیربط نقش مهمی در حفظ و تعیین حریم بافت‌های با ارزش و سنتی و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در روستاهای هدف گردشگری دارند و حفظ این بافت‌های با ارزش نیازمند فرآیندی منظم از برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری و اجرا می‌باشد و سبب توسعه کالبدی و گردشگری می‌شود.

Analysis of preserving traditional and valuable textures and its role in physical development of tourist attraction villages (Case study: villages of Gorgan)

Preserving and maintaining traditional and valuable textures in the tourist attraction villages has a close relationship with conveying the existing values in a sustainable way to the next generation and also with development of tourism. In the tourism development plans, making use of beautiful nature, traditional architecture styles, and local products play important roles in entrepreneurship and economic activity of villagers. This survey has been conducted with the objective of analyzing maintenance of traditional textures and its role in physical development of two villages of Zyarat and Shahkooh Sofla in the districts of Gorgan central region (Estarabad Jonoubi Township Center). Statistical population of the survey includes 927 families and by the use of Cochrane’s formula, 271 families were selected as the sample size. Data was collected through researchermade questionnaire. Validity of the questionnaire was approved by professors and experts and its reliability was achieved %85 by Cronbach’s alpha. Results achieved from this survey show that there is no significant relationship between preserving and maintenance of traditional textures in the studied villages and physical development because of the rise in the rental prices of housing, commercial centers, and productive centers; and no effective steps have been taken for preserving, maintenance and revival of traditional textures and as a result, physical development of villages in a fundamental way. Also, there is a significant relationship between preserving and maintenance of traditional textures and development of tourism, economic growth, and improvement of social factors, so much so that villagers, government departments, tourists, and the related organizations play important roles in preserving and determining limits of valuable and traditional textures as well as economic, social and cultural development in the tourist attraction villages. Preserving these valuable textures requires an orderly process of planning, decisionmaking, and execution, and it leads to physical development development of tourism.